Gizli Kahramanların Hakları / Arif Temir

  Söz konusu  gizli kahramanlar, bir alışveriş merkezine  yada bir mağaza işyerine gittiğimizde bizi karşılayan güleryüzünü gösteren, bizi ağırlayan ve aynı şekilde uğurlayan satış temsilcileri/ tezgahtarlardır. Okuyucularımdan tezgahtarların hakları ile ilgili çok sayıda soru aldım. Bu nedenle bugünkü yazımdatezgahtarların/satış temsilcilerinin çalışma hayatındaki haklarını açıklamaya çalışacağım. Tezgahtarların diğer çalışan işçiler gibi bir çok hakları var. Ancak biz bu haklardan önemli gördüğümüz, sigorta hakkı, yıllık izin, çalışma süresi, ücret, hafta tatili ve bayram çalışmasına ilişkin haklarıaçıklamaya çalışacağız. 

Sigorta girişi
İşverenler işe aldıkları tezgahtarlarınsigorta girişlerini işe başlamadan bir gün önce sosyal güvenlik kurumuna yapmaları gerekiyor. Sigortasız çalışan tezgahtarlar Sosyal Güvenlik Kurumunun il veya merkez müdürlüklerine başvurabilirler yada ALO 170'i arayarak bazı sigortasızlıklarını bildirebilirler.

Yıllık izin
Diğer çalışanlar gibi tezgahtarlarında yıllık izin hakları var.  İşyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olan tezgahtarlara yıllık ücretli izin verilir. tezgahtarlara verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi; 
- Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara ondört gün,
- Beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara yirmi gün,
- Onbeş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara yirmialtı gün,
yıllık ücretli izin verilir.Bu izin süreleri  iş sözleşmeleri veya toplu iş sözleşmeleri ile artırılabilir.  
İzne rastlayan hafta tatilleri ile ulusal bayram ve genel tatil günleri ayrıca izin sürelerine, eklenir. Örneğin bir yıldan beri çalışan ve  haftada bir gün hafta tatili kullanan tezgahtarın izni 16 gündür. Görüldüğü üzere tezgahtarın hafta tatili izni 14 günlük yıllık izin süresine ekleniyor.

Hafta tatili
Tezgahtarların haftada en az bir gün hafta tatili hakkı bulunuyor. Hafta tatilinde çalışan tezgahtara ücreti bir kat fazlasıyla ödenir. Örneğin günlük ücreti 40 TL olan bir tezgahtar hafta tatilinde çalışırsa ilave 40 TL ücret daha alır. Bir başka deyimle çalıştığı normal ücretle birlikte 80 TL alır.

Çalışma süresi
Çalışma süresi haftada 45 saattir. Günlük çalışma süresi ise en fazla 11 saattir.Tezgahtarlar, iş/toplu iş sözleşmelerle ile bu saatlerden daha az çalıştırılabilir.
Haftalık 45 saatten fazla çalışan tezgahtarlara fazla çalışma ücreti ödenmesi gerekiyor. Fazla çalışma ücreti saat başına en az %50 zamlı olarak ödeniyor.  Örneğin saat ücreti 10 TL olan tezgahtar bir saat fazla çalışma yaparsa  bu tezgahtara 15 TL ücret ödenir.

Ücret
Tezgahtarlara ücretleri en geç ayda bir ödenir. Ücret ödemeleri bir aydan kısa sürelerde de yapılabilir. İkramiye prim vb gibi ödemlerinde  ücret bordrolarında gösterilerek sigorta primi ve diğer kesintilerin yapılması gerekiyor. Okuyucularımdan gelen sorularda  ikramiye ve prim gibi ödemelerin açıktan ödendiği belirtiliyor. Bu tür uygulamalar mevzuata aykırı. Dolayısı ile işverenler sosyal güvenlik ve vergi mevzuatı yönünden cezalar ile karşılaşabilirler. 

Bayram çalışması
Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışanların ücretleri bir kat fazlasıyla ödenir. Örneğin günlük 50 TL ücretle çalışan bir tezgahtar ramazan bayramında bir gün çalışmışsa  günlük ücretine ilaveten 50 TL ücret daha alması gerekiyor.

Hakları ödenmeyen/verilmeyen tezgahtar ne yapacak?
Hakları ödenmeyen yada çalışırken verilmeyen tezgahtar,işyerinin bağlı olduğu yerin çalışma ve iş kurumu il müdürlüğüne dilekçe ile başvurabilir yada doğrudan ALO 170'i arayarak durumunu anlatır. İdari makamlardan  talebi doğrultusunda sonuç alamazsa iş mahkemesinde dava açabilir.

(Kaynak: Güneş Gazetesi | 03.09.2012)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.