TL Nereye Gidiyor? / Osman Arıoğlu

 Kredi derecelendirme kuruluşu Fitch tarafından Türkiye'nin kredi notu artırıldığı günden bu yana en çok konuşulan konuların başında TL'nin aşırı değerlenme endişesi gelmekteydi.

Biz de bu köşede konuya ilişkin değerlendirmelerimiz sırasında özellikle Merkez Bankası'na ve ekonomi yönetiminin basiretine olan güvenimizin altını çizmeye çalıştık.

Türkiye ve Merkez Bankası 2010'dan 2011'in ilk birkaç ayına kadarki dönemde olduğu gibi ülkeye döviz girişinin bol olduğu, yani TL'nin değerlenme baskısında olduğu zamanı da yaşadı. 2011'in ikinci yarısından 2012'nin ilk bölümü arasında döviz girişinin daha sınırlı kalıp TL'nin aşırı sayılabilecek değer kaybı baskısına uğradığı dönemi de yaşadı. Merkez Bankası bu her iki dönemde de uyguladığı politikalarla haklı bir güven ve itibar kazandı.

Bu güven ve itibar sayesindedir ki, daha önce anlaşılmazlığından ve dünyada örneği pek olmadığından dolayı eleştirilen faiz koridoru gibi uygulamalarından dolayı eleştirilen Merkez Bankası Başkanı Nobel Ekonomi ödülüne aday gösterilir hale geldi.

Başçı'dan ikinci defa sözlü müdahale

Merkez Bankası yönetimi, sağladığı bu haklı itibarı olumlu kullanmaya da çalıştı. Başkan Erdem Başçı, biri TL'nin aşırı değer kaybı baskısının tepe yaptığı 2011 aralık ayında, diğeri de ters yöndeki baskı nedeniyle, pazartesi günü Anadolu Ajansı Finans Masası konuğu olduğunda olmak üzere iki defa sözlü müdahalede bulunmuş oldu. Görünen o ki Başkan Başçı her iki sözlü müdahalesi ile de piyasayı istediği yönde etkiledi. Son açıklama ile sağlanan etkinin daha güçlü olduğunu ve daha hızlı sonuç verdiğini belirtelim. Bunun kazanılan güvenin artmasıyla doğru orantılı olduğunu, hatta ilk sözlü müdahalenin arkasından uygulamada gösterdiği kararlılığın da bunda etkili olduğunu söyleyelim.

Aslında Başkan Başçı, piyasalara sözlü müdahale olarak değerlendirilebilecek her iki açıklamasında da, özellikle bir müdahalede bulunma amacı görüntüsünden ziyade, uygulanacak politika detaylarını biraz daha net açıklamak suretiyle yaptı.

Reel efektif kur endeksi ve TL'nin değeri

Başkan Başçı, tartışılan TL'nin değer kaybı konusunda hem Merkez Bankası tarafından aylık olarak yayınlanan reel efektif kur endeksi, hem de bunun nasıl değerlendirilmesi gerektiği konusundaki görüşünü dile getirdi. TÜFE bazlı reel efektif kur endeksinin ekim ayı sonu itibarıyla 117,40 olduğunu belirten Başçı, ülke parasındaki yüzde 10 ile yüzde 20 arasındaki reel değerlenmenin, ülkeler arasındaki enflasyon hesaplamasının farklı olmasından dolayı normal karşılandığını ancak yüzde 20'nin aşılmaması gerektiğini söyledi. TL'deki değerlenmenin yüzde 20'yi aşma eğilimi göstermesi halinde bir dizi önlemin uygulamaya konulacağını, yüzde 30'un aşılması halinde ise güçlü politika tepkisi verileceğini ifade etti.

Merkez Bankası reel efektif döviz kuru endeksini TÜFE bazlı üç ayrı seri halinde yayınlıyor. Birincisi 39 ülkenin dikkate alındığı ve yukarıda bahsettiğimiz genel TÜFE bazlı endeks. İkincisi 2009 İMF sınıflamasına göre gelişmekte olan ülkelere göre endeks. Üçüncüsü yine aynı sınıflamaya göre gelişmiş ülkelere göre endeks. İlk endeks rakamını yukarıda belirtmiştik. Gelişmekte olan ülkelere göre TÜFE bazlı endeks 92,60, gelişmiş ülkelere göre ise 128,29. Biz son iki endeksin basit aritmetik ortalamasını alarak bir dördüncü endeks türettiğimizde endeks değeri 110,44 oluyor.

Merkez Bankası ayrıca 31 ülkeyi dikkate alarak ÜFE bazlı ve 20 ülkeyi dikkate alarak birim işgücü maliyeti bazlı reel efektif döviz kuru endeksi de yayınlıyor. Bun endekslere göre reel efektif döviz kuru sırasıyla 111,27 ve 130,51'dir.

En genel olarak dikkate alınacak endeksin daha geniş ülke grubu itibarıyla dikkate alınan bir anlamda ağırlıklı ortalamayı oluşturan TÜFE bazlı endeks olduğunu, bu çerçeveden baktığımızda da durumun kontrol altında bulunduğunu, endişeye yer olmadığını söyleyelim.

(Kaynak: Bugün Gazetesi | 14.11.2012)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.