SGK’nın Ölüm Aylığı İçin Her Türlü Borçlanma Hariç 900 Gün Prim Şartına Mahkeme Onay Vermedi / Şerif Akcan

 Soru: ‘’Babamın SSK başlangıcı 1981. Babamın ölüm tarihine kadar ödenen SSK prim gün sayısı 857. Ayrıca ödenmemiş 590 gün askerlik borçlanması ve 270 gün yurt dışı borçlanma hakkı var. 04.10.2012 tarihinde vefat eden babamdan dolayı anneme aylık bağlanır mı? Ölüm sonrasında borçlanma olmadan 900 gün prim şartı arandığı için emeklilik müracaatı yapmadık. Son günlerde basında çıkan Yargıtay 21. Hukuk dairesi kararına göre anneme dul maaşı bağlanabilir mi?’’ Kadir B.

 

ÖLÜM AYLIĞI BAĞLAMA ŞARTLARI REFORM YASASIYLA AĞIRLAŞTI 

5510 sayılı Reform Yasasının beğenmediğiniz en önemli iki düzenlemesini sayın, deseler ikinci sıraya yaşlılık aylığının çalıştıkça düşmesine yol açan aylık hesaplama yöntemini ilk sıraya ise ölüm aylığı şartlarını ağırlaştıran her türlü borçlanma hariç en az 900 gün prim ödeme şartını sayabilirim.

Hak sahiplerine yani dul eş yetim çocuk ve evladını kaybetmiş ana babanın  ölüm aylığına hak kazanabilmesinin şartları ölüm ta­rihi ve hak sahipleri yönünden farklılıklar göstermektedir. Ölüm tarihinde en son 4/a kapsamında olan sigortalının ölüm tarihi 1 Ekim 2008 tarihinden önce gerçekleşmişse, mülga 506 sayılı Kanun hükümlerine göre ölüm aylığına hak kazanmada aranan şartlar geçerli ola­caktır. Dolayısıyla ölenin sigortalılık süresi 5 yıldan az veya prim gün sayısı 900 günden az olmasına rağmen borçlanma yapılabilecek bir süre varsa ve hak sahipleri de borçlanma yapar ise ölüm aylığına hak kazanabilmektedir. Örneğin; 1982 yılında sigortalı olmuş ve toplamda 450 gün prim ödemesi bulunan kişi 2005 yılında vefat etmiş ise 450 gün askerlik borçlanması yapan dul eş ölüm aylığına hak kazanabiliyor.

Sigortalı 1 Ekim 2008 tarihinden sonra ölmüş ise 5510 sayılı Kanunun ölüm sigortası şartlarını sağlayabilenlere ölüm aylığı bağlanacaktır. Dolayısıyla 5510 sayılı Reform Kanunu gereği ölen sigortalının ölüm tarihinde;

- En az 5 yıl sigortalılık süresinin bulunması, yani ilk defa sigortalı olduğu tarih ile öldüğü tarih arasında en az 5 yıllık bir sürenin geçmiş olması

- Her türlü borçlanma hariç en az 900 gün malullük yaşlılık ve ölüm si­gortası kollarından sigorta primi ödenmiş olması veya borçlanma dahil en az 1800 gün prim ödemiş olması gerekmektedir.

Dikkat edilirse Reform Yasası gereği SGK uygulamasına göre 5 yıl sigortalılık süresi olmakla birlikte prim ödeme gün sayısı 900 günün altında olan sigortalıların hak sahiplerine prim gün sayısını borçlanma yoluyla 900 güne tamamlama hakkı verilmemektedir. Diğer bir anlatımla SGK, her türlü borçlanma hariç 900 gün prim ödemiş olma ve her türlü borçlanma hariç 5 yıl sigortalı olma şartını ayrı ayrı değil birlikte aramaktadır. Örneğin; 1 Ekim 2008 tarihinden sonra ölen ve 5 yıl sigortalılık süresi bulunup 500 gün prim ödemesi olan ve borçlanabileceği 600 gün askerlik süresi olan sigortalının hak sahiplerine SGK en az 400 gün borçlanma yapma yoluyla ölüm aylığından yararlanma hakkı vermemektedir.

 

900 GÜNÜ BORÇLANMAYLA TAMAMLAYAN MAHKEME YOLUYLA AYLIK ALIR

Yargıtay’ın bu her türlü borçlanma hariç 5 yıl sigorta şartına bakışı SGK uygulaması ile paralellik göstermekle birlikte 900 gün prim şartını borçlanmayla tamamlama konusuna bakışı SGK’dan farklıdır. Yargıtay, en az 5 yıl sigortalılık süresi var iken ölen sigortalının hak sahiplerinin prim gün sayısını borçlanmayla birlikte 900 güne çıkarabilmesi durumunda borçlanma yapma ve dolayısıyla aylık alma hakkı bulunduğuna hükmetmektedir.

Yargıtay’ın bu yöndeki  kararına konu olan olayda, ilk defa 01.05.1997 tarihinde sigortalı olan ve 19.11.2008 tarihinde vefat eden sigortalının fasılalı olarak 663 gün prim ödemesi bulunmakta ve borçlanabileceği 240 gün askerlik süresi bulunmaktadır. Hak sahipleri 240 gün askerlik borçlanması yapmış ve sonrasında SGK’ya ölüm aylığı başvurusunda bulunmuştur. SGK’nın hak sahiplerine, sigortalının her türlü borçlanma hariç 900 gün prim ödeme şartının gerçekleşmediği gerekçesiyle ölüm aylığı bağlanmamış ve hak sahipleri Ankara 10. İş Mahkemesine dava açmıştır.

Ankara 10. İş Mahkemesi SGK uygulamasının Reform Yasasına uygun olduğunu, sigortalının borçlanma süreleri hariç 900 gün prim ödeme şartını sağlamadığını, ölüm aylığı bağlanması için sadece sigortalılık süresinin yasal sınır olan 900 gün üzerinde olmasının yeterli olmadığını, iki şartın yani her türlü borçlanma hariç 5 yıl sigortalılık süresi ve her tür borçlanma hariç 900 gün prim ödeme şartının birlikte gerçekleşmemiş olduğunu gerekçe göstererek?hak sahibi dul eş ve yetim çocuklara ?SGK tarafından aylık bağlanmamasının?Reform?Yasası hükmü gereği olduğunu belirtmiştir.

Yargıtay 21. Hukuk Dairesi ise 5510 sayılı Kanunun 32. maddesinde yer alan, “her türlü borçlanma süreleri hariç en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup, toplam 900 günlük malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş durumda iken ölen sigortalının” ibaresinden, “her türlü borçlanma sürelerinin (askerlik borçlanması süresinin) sadece 5 yıllık sigortalılık süresine katılamayacağı, bunun dışındaki 900 günlük malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primine katılabileceğini” değerlendirmiş ve Ankara 10. İş Mahkemesinin 04.03.2010 tarihli ve 2009/511 Esas, 2010/125 Karar sayılı kararını bozmuştur. (Yarg. 21. H.D.; 23.06.2011 tarih, 2010/5071 Esas, 2011/5968 Karar)

Ankara 10. İş Mahkemesi Yargıtay 21. Hukuk Dairesinin bozma kararı üzerine 26.10.2011 tarihinde davayı yeniden değerlendirmiş ve görüşünü Yargıtay 21. Hukuk Dairesinin görüşleri doğrultusunda şekillendirerek hak sahiplerine aylık bağlanması gerektiğine hükmetmiştir. Yargıtay 21. Hukuk Dairesi 21.06.2012 tarihli ve 2012/4755 Esas, 2012/11898 Karar ile Ankara 10. İş Mahkemesinin 26.10.2011 tarihli ve 2011/903 Esas, 2011/822 Karar hükmünü onamıştır.

 

SGK ÖLÜM AYLIĞI ŞARTLARINI GÖZDEN GEÇİRMELİDİR

SGK’nın ölüm aylığı şartlarını belirlerken Yargıtay 21. Hukuk Dairesi kararını dikkate alarak 5 yıllık sigortalılık süresi bulunup prim ödeme gün sayısını borçlanma yoluyla 900 güne tamamlamak isteyen hak sahiplerinin taleplerini geçerli sayması gerekmektedir. Okurumuza tavsiyemiz ölen sigortalının önce prim gün sayısını borçlanmayla 900 güne çıkarması ardından ölüm aylığına başvurması ve SGK tarafından aylık talebinin reddedilmesi üzerine Yargıtay kararını emsal göstererek Sosyal Güvenlik/İş Mahkemesine dava açmasıdır.

(Kaynak: Türkiye Gazetesi | 05.08.2013)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.