Dul ve Yetim Aylıklarında Çıkanın Aylığı Kalanlara mı Devrolur? / Şevket Tezel

 Soru: 22 yaşındayım (erkek) üniversiteyi bitirmem dolayısıyla almakta olduğum yetim maaşı kesildi. SGK'ya dilekçe gönderdim maaşımın hak sahiplerine aktarılmasını istiyorum diye. Her ay 310 TL alıyordum. SGK'dan gelen kağıtta iki ay için annemin maaşına sadece 95 TL eklemişler. Hisse sahipleri annem ve kardeşim (erkek) kaldı. Bu kesinti normal midir? Herhangi bir hak iddia edemez miyim? E.ŞERBET

Cevap: Yasa gereği SSK ölüm aylıkları iki çocuk ve bir eşten oluşan müstehak durumdaki hak sahiplerine %50 eşe ve %25'er çocuklara bağlanır. Eğer bir çocuk ve bir eş varsa yine eşe %50 ve bir çocuğa da %25 oranında bağlanır. Fakat verdiğiniz bilgilerden anladığıma göre babanız sağ olsaydı alacağı aylık 1240 TL olacaktı. Sizin aylığınızın kesilmesiyle anneniz ve kardeşinize normalde 620+310 olmak üzere 930 TL kalıyor. İki çocuk ve bir anne ölüm aylığı almakta iken şayet çocuklardan birinin aylığı kesilecek olursa yasaya göre oransal olarak bir değişiklik olması gerekmiyor. Ancak kardeşinizin de aylığı kesilirse ve annenizin ayrıca kendi aylığı yok ise annenizin ölüm aylığı oranının %75'e yükseltilmesi gerekir. Ama bir de taban aylık kuralı vardır. 2000 öncesi – 2000-2008 Ekim arası – 2008 Ekim Sonrası olarak üç dönemdeki çalışma miktarına göre de bu taban aylıklar farklı farklı olur.

Onların aylığındaki cüzi artışın nedeni de işte taban aylık uygulamasından kaynaklanmaktadır. Eğer merhum babanızın sigortalılığı tamamen 2000 yılı öncesinde gerçekleşmişse 506 sayılı Yasadaki “Malüllük ve Yaşlılık Sigortalarından bağlanacak aylıklar ile Ölüm Sigortasından hak sahibi kimselere bağlanacak aylıkların hesabına esas tutulan aylığın alt sınırı, gösterge tablosundaki en düşük göstergenin katsayı ile çarpımının % 70'inden az olamaz...

Hak sahibi kimselerin gelir ve aylıkları; hak sahibi bir kişi ise bu maddenin 1 inci fıkrasına göre hesaplanan alt sınır aylığının % 80'inden, hak sahibi iki kişi ise % 90'ından az olamaz.” kuralı gereği taban aylık bugün için 1123 TL olup anneniz ve kardeşinizin alacağı toplam aylık bu taban rakamın yüzde 90'ından az olamayacağından annenizin maaşındaki artış bu kapsamda ve normal bir artıştır.

Dul ve yetim aylıklarında bir kişi aylıktan düşerse onun hakkı kalanlara tam olarak dağıtılacak diye bir kural bulunmamaktadır. Ancak yukarıda izah etmeye çalıştığım üzere aylık alan sayısına ve annenin başka aylığı olup olmadığına göre oranlar değişebilir. Taban aylığa göre bir veya iki kişinin alacağı aylığın oransal alt tabanının da göz önüne alınması gerekir.

Soru: TV'de Ali TEZEL'in aynı kurumdan dul aylıklarında dava ile sonuç alınabileceğini söylediğini işittim. Benim de merhum eşim ve babam da devlet memurluğundan emekliydi. Ben birini alıyorum. İkisini alamaz mıyım?

 

Cevap: Aynı sigortalılık türünden dul ve yetim aylıklarının aynı kişiye bağlanıp bağlanamayacağı hususu eğer birinin ölümü 06.08.2003 tarihinden önce ise yargı yoluyla mümkün olabilir. Ancak bu uygulama Emekli Sandığı emeklilerine şamil değildir. Ali Bey'in kastettiği de Emekli Sandığı'ndan aynı kişiye bağlanacak dul-yetim aylıkları değildir. Emekli Sandığı'ndan aynı kişiye hem dul hem de yetim aylığı bağlanamaz. Bu konuda yargı yoluyla sonuç almak da mümkün görünmüyor. Zira SSK'dan aynı kişiye bağlanan dul ve yetim aylıklarında 4958 sayılı Kanundan sonra SSİY değişikliğiyle getirilen aynı kişiye hem dul hem de yetim aylığı bağlanamama sorunu 06.08.2003 tarihinden önce böyle bir sınırlama olmaması hasebiyle dava ile çözülebiliyor. Buna mukabil Emekli Sandığı uygulamasında hiçbir zaman aynı kişiye hem dul hem de yetim aylığı bağlanması uygulanmış olmadığı için bu konuda açılacak bir dava kesinlikle 64 senelik bu kanuna toslayacaktır.

(Kaynak: Alitezel.com | 21.10.2013)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.