Sanayiciler, Bürodan Çek Sorgulamaya Alışamadı

 Karşılıksız çek adedi bu senenin ilk 10 ayında 591 bine ulaşırken, sanayici geleneksel yöntemlerden vazgeçmiyor. Sanayici, çek aldığı kişiyi piyasada araştırıyor
Sercan AKINCI

İSTANBUL - Bu yılın ilk 10 ayında 19 milyon adet çekin 591 bin adedi karşılıksız çıkarken, sanayiciler çek verenin güvenilirliğini sorgulamak için eşe dosta sorma olarak tanımlanabilecek geleneksel yöntemleri kullanmaya devam ediyor. 2011’den itibaren çek veren 22 bankadan istihbarat toplayan ve Nisan 2012’den bu yana da çek raporu sunan Kredi Kayıt Bürosu’nu (KKB) kullanan sanayiciler sınırlı sayıda. Ekim ayında 482 bin rapor düzenleyen KKB, bu raporların sadece 8 binini sanayiciden gelen talep sonrası oluşturdu. Diğer raporlar ise bankalardan ve diğer kurumlardan gelen talepler sonrası hazırlandı. KKB’den rapor alınması ise karşılıksız çek mağduriyetinin yüzde 100’e yakın önüne geçiyor.

KKB’nin kurulmasına rağmen, çekle iş yapan sanayiciler, çek vereni daha çok piyasadaki diğer firmalara sorarak istihbarat toplama yolunu tercih ediyor. Fakat burada çek veren kişinin sektördeki bir firmaya düzgün ödeme yapmış olmasına karşın genel olarak çek ödemesi yapmayan kişi ya da firma olma riski de var. Buna karşın sanayicilerin KKB’den rapor talep etmemesinin en önemli nedeni bilinirliğin az olması olarak öne çıkıyor. Ekim 2013 döneminde çek raporu alınan 216 bin kişinin yüzde 17’sinde karşılıksız çek bulunduğunu, bunun da 40 bine yakın uyarı anlamına geliyor.

Karşılıksız çekte düşüş hızı yavaşladı

“Firmaların, malı satmadan önce karşı tarafın bütün risklerini görebileceği sistemleri kullanması gerekiyor” diyen KKB Genel Müdürü Kasım Akdeniz, bir kişinin geçmişine bakarak bugününü değerlendirmenin daha kolay olduğunu, kişinin geçmişine bakmak için çek raporlarını, risk raporlarını, kredi notunu ve çek endeksini yarattıklarını söyledi. Akdeniz, raporlardaki notların 18 ay içinde bir kişinin borcunu ödeyip ödememe ihtimallerini gösterdiğini ifade etti. Karşılıksız çekte 2012’de artış yaşandığını vurgulayan Akdeniz, “Bu frene basıldığı dönem. 2013’te ise 3 dönem üst üste bir önceki döneme göre azaldı. Karşılıksız çekle protestolu senet birbirine paralel hareket eder. Protestolu senedin azalma hızı çok yavaşladı. Şu anda karşılıksız çekte de azalma hızı bir miktar yavaşladı” dedi.

Son rakamlara göre 2011 Ocak-Ekim döneminde karşılıksız çek adedi 476 bin iken, 2012’nin aynı döneminde bu rakam yüzde 64 artışla 783 bin olmuştu. Bu yılın ocak-ekim döneminde ise karşılıksız çek adedi yüzde 25 düşüşle 591 bin oldu. Ancak protestolu senetlerde 2013’ün ikinci çeyreğinden itibaren artış eğiliminin başlaması, önümüzdeki dönemde karşılıksız çekte de artışın yeniden başlayabileceğinin sinyallerini veriyor.

Çek raporu 22 bankadan istihbarat demek

Bu riske karşı sanayicinin artık rahatlıkla kullanabileceği bir Kredi Kayıt Bürosu desteği var. Ürettikleri risk raporu ve bunun üzerindeki kredi notu, çek raporu ve bunun üzerindeki çek endeksiyle reel sektör bütün sorununu çözebileceğine dikkat çeken Akdeniz, şöyle devam etti: “Reel sektör bir de banka istihbaratı alıyor. Bu gidip şubeye sormaktır. Şube de iyi müşterisiyse sistemden bakar, üstü kapalı bilgi verir. Bununla çalışmasan iyi olur, ya da hiç sorun yaşamamış gibi bilgiler bunlar. Tüm bunları çek ve risk raporlarından görülebilir. Bir risk raporu almak 39 bankadan istihbarat almak demek. Bir çek raporu almak demek 22 bankadan çek istihbaratı yapmak demek. Çek raporunda çekle ilgili akla gelebilecek her şey var. Çek endeksinde 0- 1000 arasında rakamlar belirleniyor. 1000 bugüne kadar keşide ettiği tüm çekleri ödediği, 0 keşide ettiği hiçbir çeki ödemediği anlamına geliyor. 500 puanı barem koyduk. Bir kişinin arkası yazılıp halen ödemediği bir çeki varsa 500’ün üzerine geçemiyor. Ödeme performansı ne olursa olsun. 500’ün altında endeksi olan kişiye mal satma demek bu endeks.”

Reel sektörün S&P’si olacak

Kredi Kayıt Bürosu’nun ‘Elektronik Raporlama Sistemi (ERS)’ hizmetinden de bahseden Kasım Akdeniz, bunun üzerinden çek risk raporları, bireysel kredi notu, çek endeksi gibi bilgileri verdiklerini söyledi. ERS’ye üye olmanın ücretsiz olduğunu bildiren Akdeniz, kayıt ve rapor sürecini için sadece kimlik ve kredi kartı bilgilerinin gerekli olduğunu söyledi. Akdeniz., “Her bir rapor 2.3 lira. Tüzel kişilerde ise şirket web sitesinden form doldurarak anlaşmalı bir bankanın şubesi ya da ticaret odasına üyelik başvurusu yapıyor ve olduktan sonra referans numarasıyla tüm raporu görebilir. Önümüzdeki dönemde reel sektörün S&P’si olacağız” dedi.

Kısa mesajla kredinin altında KKB var

Bankaların kısa mesaj servisiyle kredi limiti vermesinin altında Kredi Kayıt Bürosu (KKB) sisteminin olduğunun altını çizen Kasım Akdeniz, “Banka otomatik olarak kimlik numaranızla bize geliyor, mesela kredi notu 1300 üzerindeyse otomatik olarak limiti veriyor. 1300- 900 arasında manuel olarak değerlendiriyor. 900’ün altını da direk reddediyor. Bu rakamlar bankaların risk algısına göre değişir. KKB, Bankacılık Yasası kapsamında 9 banka tarafından kurulan, Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurulu (BDDK) denetiminde olan bütün bankaların, faktöring ve leasing şirketlerinin ilgi gönderip, bilgi aldığı bir şirket” dedi.

Ticaret odaları üzerinden tanıtım yapılacak

Osmanbey Tekstilci İş Adamları Derneği (OTİAD) Başkanı Ali Ulvi Orhan, KKB’nin kullanılmamasının en büyük nedeni olarak bilinirliğinin az olması ve piyasadaki firmaların zaten önceden iş yaptıkları kişilerle iş yapmaya devam ettiği için sorgulama ihtiyacı duymadıklarını vurguladı. KKB Genel Müdürü Kasım Akdeniz ise bu bilinirliği arttırmak için önümüzdeki seneden itibaren medya planlamasını devreye alacaklarını ifade etti. Daha önce TOBB ile Ali Babacan’ın şahitliğinde bir anlaşma imzaladıklarını hatırlatan Akdeniz, “Tüm ticaret odaları üzerinden bu sistemi tanıtıp, üye kabul edeceğiz” diye konuştu.

(Kaynak: Dünya Gazetesi | 25.11.2013)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.