İş Kazası Meslek Hastalıklarını İş Sağlığı ve Güvenliği Kültürü Önler / Vedat İLki

 Türkiye'nin akademik anlamda aylık olarak yayınlanan Vergi,İş ,Sosyal Güvenlik Hukukunda hakemli ve en çok satan dergisi YAKLAŞIM'ın 2014 Temmuz ayında abonelerine özel elektronik ortamda yayınlanan e-yaklaşımdaki İSG kanunun önemini irdeleyen yazımızla bugünleri görmüşüz.

 

Siz okurlarımızla bu yazımızı paylaşıyoruz.

 

YAKLAŞIM DERGİSİ her ay olduğu gibi Eylül sayısı ve e-yaklaşım ile dolu dolu kaçırmayın derim.

 

***

 

(*) e-yaklaşım/Temmuz 2014

İŞ KAZASI MESLEK HASTALIKLARINI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KÜLTÜRÜ ÖNLER

 

I-GİRİŞ

Ülkemiz son 10 yıldır ciddi anlam da İş Kazaları ve Meslek Hastalıklarına ,kuralsız çalışma koşullarından dolayı ev sahipliği yapmaktadır.

İş Kazaları ile ilgili verileri incelediğimizde günde irili ufaklı 170 kişi iş kazası mağduru oluyor.

Ölümlü İş Kazaları/Meslek Hastalığı yanında ,geçici ve sürekli iş göremezlik geliri alanlar, kayıp zaman dediğimiz çalışma süreleri ile, çalışma hayatında sıkıntılar yaşanmaktadır.

Bu maliyetler devlete ,işverene ve ulusal ekonomiye yansımaktadır.

 

II-İŞVERENİN SORUMLULUĞU

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunun yürürlüğe girmesindeki amaç, işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ,mevcut sağlık ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesi, için işveren ve çalışanların görev, yetki, sorumluluk, hak ve yükümlülüklerini düzenlemektir.

 

Böylece bu işin en önemli ayağını işveren tarafı yüklenmektedir.

 

6331 sayılı kanunun kapsama alanı geniş tutulmuş ,çırak ve stajyerler dahil denilerek tüm çalışanları İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu içine alınmıştır.

 

Kanunun 4'üncü Maddesi İşverene genel anlamda neler yapacağını özetlemiş.

 

1.)İşveren, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlü olup bu çerçevede;

a) Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dâhil her türlü tedbirin alınması, organizasyonun yapılması,gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin değişen şartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi için çalışmalar yapar.

b) İşyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığını izler, denetler ve uygunsuzlukların giderilmesini sağlar.

c) Risk değerlendirmesi yapar veya yaptırır.

ç) Çalışana görev verirken, çalışanın sağlık ve güvenlik yönünden işe uygunluğunu göz önüne alır.

d) Yeterli bilgi ve talimat verilenler dışındaki çalışanların hayati ve özel tehlike bulunan yerlere girmemesi için gerekli tedbirleri alır.

2) İşyeri dışındaki uzman kişi ve kuruluşlardan hizmet alınması, işverenin sorumluluklarını ortadan kaldırmaz.

3) Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği alanındaki yükümlülükleri, işverenin sorumluluklarını etkilemez.

4) İşveren, iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin maliyetini çalışanlara yansıtamaz.

 

Kısaca kanun düzenleyici;

 

İşveren yaptığı işle ilgili mesleğin risklerini,bu riskeleri önleme tedbirlerini,acemi çalışanlarına eğitim verilmesini sağlayacak.Özellikle bu eğitimlerin sonucunu görme adına takipler yapar.İşin risk analizlerini yaptırır.İşine yarayacak mesleki yeterliliğe sahip personel çalıştırır.Tehlikeli ve Çok Tehlikeli iş sahasına girilmeden önce gerekli tedbir ve önlemleri alır.Bunları dışarıdan satın alsa da ,çalışanlarına bu eğitimleri verdim diyerek benim artık sorumluluğum bitti diyemez.İş Sağlığı ve Güvenliği adına yaptığı hertürlü eğitim ,demirbaş ve teçhizatın maliyetini çalışandan isteme hakkına sahip değildir.

 

III-6331 İSG EĞİTİM KÜLTÜRÜ GELİŞTİRİLMELİ DİYOR

6331/17'inci maddesinde İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi düzenlenmiştir.Madde açıkça işverenlere ,çalışanlara iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerini aldırmakla zorunlu hale getirmiştir.Eğitimde dikkat edilecek konular sıralanmıştır.

İşe başlamadan önce, çalışma yeri veya iş değişikliğinde, iş ekipmanının değişmesi halinde veya yeni teknoloji uygulanması halinde verilir.

Değişiklikler ve yeni riskler ortaya çıktığında eğitimlerin yenilenmesi ,bununla yetinmeyerek tekrar edilmesi gerekiyor.

Çalışanın temsilcisi ,çalışanlardan daha ileri tutularak aldıkları sorumluluk göz önüne alındığında bu eğitimlerin onlara ,özel olarak verilmesi esası üzerinde duruluyor.

Tehlikeli ve Çok Tehlikeli işyerlerinde ise mesleki yeterlilik belgesi olan yada bu işi yapacağını belgeleyenlerin çalıştırılması hedefleniyor.

Bu anlamda mesleki belgesi olmayanların çalıştırlmayacağı belirtiliyor.

Özellikle iş kazası geçiren veya meslek hastalığına yakalanan çalışana işe başlamadan önce söz konusu

kazanın veya meslek hastalığının sebepleri, korunma yolları ve güvenli çalışma yöntemleri ile ilgili ilave eğitim verileceği, ayrıca herhangi bir sebeple altı aydan fazla süreyle işten uzak kalanlara, tekrar işe başlatılmadan önce bilgi yenileme eğitimi verileceği hükme bağlanmaktadır.

 

İşveren burada sadece kendi işçileri için değil ,işletmesine dışarıdan iş yapmaya gelen işçilere ve alt işverenlerin işçilerine işe başlatmadan önce  tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alıyorsa,yapılacak işlerde karşılaşılacak sağlık ve güvenlik riskleri ile ilgili yeterli bilgi ve talimatları içeren eğitimin alındığına dair belge olmaksızın, işe başlatılamazlar yada işveren, iş sağlığı ve güvenliği risklerine karşı eğitimin verilmesini sağlamak zorundadır.

 

IV-İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KÜLTÜRÜ OLUŞUMUNDA EĞİTİM YÖNETMELİĞİ

 

Yönetmelik ile amaçlanan çalışanlara verilecek iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerin usul ve esaslarının düzenlenmesidir.

 

Özellikle Yönetmeliğin 5'inci maddesi;

İşveren, çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri ile ilgili;

a) Programların hazırlanması ve uygulanmasını,

b) Eğitimler için uygun yer, araç ve gereçlerin temin edilmesini,

c) Çalışanların bu programlara katılmasını,

ç) Program sonunda katılanlar için katılım belgesi düzenlenmesini

sağlar.

İşveren, geçici iş ilişkisi kurulan diğer işverene 6331/16ncı maddesinin birinci fıkrasındaki hususlar ile ilgili bilgi verir; geçici iş ilişkisi kurulan işveren bu konular hakkında çalışanlarına gerekli eğitimin verilmesini sağlar.

4857/2'inci maddesine dayanarak alt işverenin çalışanlarının eğitimlerinden, asıl işveren alt işverenle birlikte sorumludur.

 

İşveren, tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde; yapılacak işlerde karşılaşılacak sağlık ve güvenlik riskleri ile ilgili yeterli bilgi ve talimatları içeren eğitimin alındığına dair belge olmaksızın, başka işyerlerinden çalışmak üzere gelen çalışanları işe başlatmaz.

 

Eğitimler, değişen ve ortaya çıkan yeni riskler de dikkate alınarak aşağıda belirtilen düzenli aralıklarla tekrarlanır:

a) Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde yılda en az bir defa.

b) Tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde iki yılda en az bir defa.

c) Az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde üç yılda en az bir defa.

 

Çalışanlara bu eğitim verilirken genç çalışanlar ,engelli ,yaşlı ,gebe ve emziren kadınlar olmak üzere çalışan profiline göre değerlendirme yapılır.

 

Eğitim için çalışanların görevli olduğu süreler çalışma süresinden sayılır,ücretlerinden bir kesinti yapılamaz.

 

Çalışanlar , iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerine katılır, eğitimlerde edindiği bilgileri yaptığı iş ve işlemlerde uygular ve bu konudaki talimatlara uyarlarlar.

 

İşveren öncellikle yıllık eğitim planlamasını yapar,çalışan veya temsilcinin önerilerini dikkate alır,zamanlama çizelgesi yapar.

 

Çalışanlara verilecek eğitimler, çalışanların işe girişlerinde ve işin devamı süresince belirlenen periyotlar içinde;

a) Az tehlikeli işyerleri için en az sekiz saat,

b) Tehlikeli işyerleri için en az on iki saat,

c) Çok tehlikeli işyerleri için en az on altı saat

olarak her çalışan için düzenlenir.

 

Eğitimi verecek kişiler konusunda uzman ve sektörü tanıyan tecrübeli eğitmenler seçilmelidir.

Eğitim sonunda katılımcıların eğitimden öğrendikleri küçük bir sınav ile test edilmelidir.

 

Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri;

a) İşyerinde görevli iş güvenliği uzmanları ile işyeri hekimleri tarafından,

b) İşçi, işveren ve kamu görevlileri kuruluşları veya bu kuruluşlarca kurulan eğitim vakıfları ve ortaklaşa oluşturdukları eğitim merkezleri, üniversiteler, kamu kurumlarının eğitim birimleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile Bakanlıkça yetkilendirilmiş eğitim kurumları ve ortak sağlık ve güvenlik birimleri tarafından,

eğiticilerin Yönetmelik ekinde yer alan Ek-1’deki eğitim programındaki konulara göre uzmanlık alanları dikkate alınarak belirlenmesi kaydıyla verilir.

EK-1

EĞİTİM KONULARI TABLOSU

 

EĞİTİM KONULARI

1. Genel konular

a) Çalışma mevzuatı ile ilgili bilgiler,

b) Çalışanların yasal hak ve sorumlulukları,

c) İşyeri temizliği ve düzeni,

ç) İş kazası ve meslek hastalığından doğan hukuki sonuçlar

2. Sağlık konuları

a) Meslek hastalıklarının sebepleri,

b) Hastalıktan korunma prensipleri ve korunma tekniklerinin uygulanması,

c) Biyolojik ve psikososyal risk etmenleri,

ç) İlkyardım

3. Teknik konular

a) Kimyasal, fiziksel ve ergonomik risk etmenleri,

b) Elle kaldırma ve taşıma,

c) Parlama, patlama, yangın ve yangından korunma,

ç) İş ekipmanlarının güvenli kullanımı,

d) Ekranlı araçlarla çalışma,

e) Elektrik, tehlikeleri, riskleri ve önlemleri,

f)İş kazalarının sebepleri ve korunma prensipleri ile tekniklerinin uygulanması,

g) Güvenlik ve sağlık işaretleri,

ğ) Kişisel koruyucu donanım kullanımı,

h) İş sağlığı ve güvenliği genel kuralları ve güvenlik kültürü,

ı) Tahliye ve kurtarma

 

Düzenlenen eğitimler belgelendirilir ve bu belgeler çalışanların özlük dosyalarında saklanır. Eğitim sonrası düzenlenecek belgede, eğitime katılan kişinin adı, soyadı, görev unvanı, eğitimin konusu, süresi, eğitimi verenin adı, soyadı, görev unvanı, imzası ve eğitimin tarihi yer alır.

Eğitimlerin işyeri dışındaki bir kurum tarafından verilmesi durumunda bu kurumun unvanı da düzenlenen sertifikada yer alır.

 

V-İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KÜLTÜRÜNDE EĞİTİMİ ÖNEMSEMEYEN İŞVEREN İÇİN UYGULANACAK İDARİ PARA CEZASI

 

6331/17'inci maddesine göre Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri ve mesleki eğitim aldığını belgelemesi gerekenlerin çalıştırılmasına ilişkin yükümlülüklerin yerine getirilmemesi; verilecek eğitimin maliyetinin çalışanlara yansıtılması; eğitimlerde geçen sürenin çalışma süresinden sayılmaması; eğitim sürelerinin haftalık çalışma süresinin üzerinde olması hâlinde, bu sürelerin fazla sürelerle çalışma veya fazla çalışma olarak değerlendirilmemesi (her bir çalışan için) 1.120 TL. ,

 

6331/30'uncu maddesine göre İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili yönetmeliklerde belirtilen yükümlülüklerin yerine getirilmemesi (uyulmayan her hüküm için tespit edildiği tarihten itibaren aylık olarak) 1.120 TL.

 

SONUÇ

İş Sağlığı ve Güvenliği eğitiminin amacı,işyerlerinde sağlıklı ve güvenli bir iş ortamı yaratmak, iş kazalarını ve meslek hastalıklarını azaltmak, çalışanları hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek, onların karşı karşıya bulundukları mesleki riskler ile bu risklere karşı

alınması gerekli tedbirleri öğretmek ve iş sağlığı ve güvenliği bilinci oluşturarak uygun davranış kazandırmaktır.

İşyerinin faaliyet alanına göre yönetmelik ekinde yeralan EK/1 Eğitim konusundaki tablolarda yazılı esaslara değinilmelidir.

 

Eğitim kültürü ile konuya yaklaşmamızda yatan ana neden son yıllarda artan iş kazaları ve meslek hastalıklarıyla,başta SGK iş kazası,meslek hastalıklarından kaynaklanan sürekli/geçici iş göremezlik ödemelerinde artış ,sağlık giderleri harcamaları olarak Kısa Vadeli Sigorta Kollarından ,ayrıca Uzun Vadeli Sigorta Kollarından yapılan Malullük,Ölüm aylıklarını sayabiliriz.

 

İş Kazaları,Meslek Hastalıkları işverene  işgücü, üretim ,prestij ve müşteri kaybı olarak dönüyor.

 

Bunun yanında ihmal edilen İş Sağlığı ve Güvenliği demirbaşlarının ,koruyucu ekipmanların alınması gibi yatırımla işverenler yeni maliyetlerle karşı karşıya kalıyor.

 

Ayrıca çalışanlar tarafından işveren aleyhine açılan Maddi ve Manevi Tazminat davaları olmaktadır.

 

İş kazaları ve Meslek Hastalıkları ulusal kalkınmayı engelleyici ve ulusal refahı azaltıcı bir işleve

sahip olduğu gibi, işgücü ve işgünü kayıplarının önemli boyutlara ulaşmasına neden olmaktadır.

 

İş Sağlığı ve Güvenliği eğitimi eksikliğinin iş kazalarının,meslek hastalıklarının önemli nedenlerinden biri olduğu günümüzde bilimsel veriler ile ispat edilmiştir.

 

Özellikle denetim alanında görev yapan İş Müfettişleri öncelikle 6331/17 Maddesine göre çalışanların eğitimini değerlendirirken ,hazırlanan yönetmeliğin uygunluğuna göre işverenlerin bu çalışmaları başlatıp,başlatmadığını bulgu olarak tutanaklara geçecek, ardından 6331 sayılı Kanunun emrediği İdari Para Cezalarını işverenlere uygulayacaktır.

 

''ÖNLEMEK ÖDEMEKTEN DAHA UCUZ VE KOLAYDIR''

 

Yukarıdaki sloganın geçerli olması için İş Sağlığı ve Güvenliği alanında ilköğretimden başlayan ilerleyen yıllarda tüm yaşantımıza yayarak eğitim sürecinden oluşacaktır.

 

KAYNAKLAR

 

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu

Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik

Çimento İşveren Dergisi Temmuz 2013/İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitiminin İş Kazaları ve Meslek Hastalıklarının Önlenmesindeki Rolü makalesi

(Kaynak: Alitezel.com | 10.09.2014)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.