Emeklilik Yazı Dizisi - 15: Yeni Sigortalıların Engelli Statüsünden Emekliliği / Şevket Tezel

 İlk defa sigortalılığa 1 Mayıs 2008 ve sonrasında başlayanların engelli statüsünden emekliliğini de 2008 öncesinde olduğu gibi 4/1-a sigortalılığı (SSK), 4/1-b sigortalılığı (Bağ-Kur)  ve 4/1-c sigortalılığı (Kamu çalışanları) olarak ayırmak gerekiyor.

Sigortalılık sonrasında çalışma güçlerini en az yüzde 60 oranında kaybettikleri SGK Sağlık Kurullarınca kabul edilenlerin şayet en az 10 yıl sigortalılık süreleri ve en az 1800 günlük primleri varsa malûlen emeklilikleri mümkün bulunuyor. Sigortalılık öncesinde malûliyet gerektirir durumda olanların malûlen emeklilikleri mümkün olmayacağından bunları da kapsayacak biçimde bir engelli emekliliği öngörülmüş bulunuyor.

Bağ-Kur sigortalılarının engelli emekliliği statüleri de bu şekilde konmuş bulunuyor. SSK sigortalıları ise engelli vergi indiriminden yararlanma hakkını elde etmeleri halinde engelli statüsünden de emekli olma hakkını kazanıyorlardı.

 

Yeni 4/1-c sigortalılarının Engelli Statüsünden Emekliliği

5510 sayılı kanundan önce çalışmaya başlayan ve çalışmaya başlamadan önce usulüne uygun alınmış bir raporla en az %40 engelli olduğunu gösterir raporu bulunanlarla, doğuştan %40 engelli olduğunu gösterir raporu bulunanlar 5400 gün prim yatırmak suretiyle emekli olma hakkını elde etmeleri mümkün bulunuyor.

Buna karşın çalışma başladıktan sonra SGK Sağlık Kurullarınca çalışma güçlerini en az %50-59 arasında kaybettiği saptanmış olanlar 16 yıl ve 5760 günle, çalışma güçlerini %40-49 arasında kaybetmiş olduğu saptanmış olanlar 18 yıl ve 6480 günde emekli olabiliyorlardı.

İlk defa 5510 sayılı Kanundan sonra 4/1-c sigortalılığına başlamış olanlar ise;

5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra kamu görevlisi olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce malul sayılmayı gerektirecek derecede hastalık veya engeli bulunan ve bu nedenle malullük aylığından yararlanamayan kamu görevlisi ise en az 15 yıldan beri sigortalı bulunmak ve en az 3960 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olmak şartıyla yaşlılık aylığı bağlanması mümkün bulunuyor.

5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra kamu görevlisi olarak ilk defa çalışmaya başlayan kamu görevlilerine ise SGK Sağlık Kurulunca çalışma gücündeki kayıp oranının;

 a) % 50 ilâ % 59 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 16 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4320 gün,

 b) % 40 ilâ % 49 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 18 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4680 gün,

malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olmak şartıyla herhangi bir yaş şartı aranmaksızın yaşlılık aylığı bağlanabilmesi mümkün bulunuyor.

 

Yeni 4/1-a Sigortalılarının Engelli Emekliliği Koşulları

Sigortalılığa ilk defa 5510 sayılı Kanun kapsamında başlayanların engelli statüsünden emekliliği 471b ve 4/1-c sigortalılığından ayrı olarak kademelendirilmiş bulunuyor.

 

Buna göre;

 

4/1-a sigortalılarından sigortalılık başlangıçlarından önce maluliyet gerektirir durumda bulunduklarından dolayı malulen emeklilik hakkı bulunmayanlar ilk defa işe giriş tarihlerine göre aşağıdaki tabloda belirtilen gün ve sigortalılık süresi şartlarına tabi bulunuyorlar.

İlgili  Kanun	Madde	Sigortalılık Süresinin Başlangıcı	Sigortalılık Süresi	Gün Sayısı
5510	GM.10/Bir	2008/Ekim(hariç) öncesi	15	3600
	GM.6/Yedi-(c)	2008/Ekim (dahil) - 31.12.2008	15	3700
		01.01.2009 - 31.12.2009	15	3800
		01.01.2010 - 31.12.2010	15	3900
	28/Dört	01.01.2011'den sonra	15	3960

 

Keza çalışma gücü kayıp oranları yüzde 60 oranının altında saptananlar da engelli statüsünden emeklilik bakımından aşağıdaki biçimde kademelendirilmiş bulunuyor.

 

 

SİGORTALILIK SÜRESİNİN BAŞLANGICI	ÇALIŞMA GÜCÜ KAYIP ORANI
	%50-59		%40-49
	Sigortalılık Süresi	Gün Sayısı	Sigortalılık Süresi	Gün Sayısı
01.10.2008 – 31.12.2008	16	3700	18	4100
01.01.2009-31.12.2009	16	3800	18	4200
01.01.2010-31.12.2010	16	3900	18	4300
01.01.2011-31.12.2011	16	4000	18	4400
01.01.2012-31.12.2012	16	4100	18	4500
01.01.2013-31.12.2013	16	4200	18	4600
01.01.2014-31.12.2014	16	4300	18	4680
01.01.2015’den sonra	16	4320	18	4680

 

Yeni 4/1-b Sigortalılarının Engelli Emekliliği Koşulları

Bilindiği üzere kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar ile köy ve mahalle muhtarları 4/1-b sigortalılarını oluşturuyor.

Sigortalılığa başladıktan sonra herhangi bir nedenle malul duruma gelen bağımsız çalışanların yani çalışma güçlerini en az yüzde 60 (5510 sayılı Yasadan önce %66) oranında kaybeden bağımsız çalışanların 10 yıl sigortalılık süresi ve en az 1800 gün şartları da varsa malûlen emeklilik hakları zaten bulunuyor.  

5510 sayılı Kanun yüzde 40-59 arasında çalışma gücü kaybı olanlarla sigortalılığa başlamadan önce malûliyet gerektirir durumda olanlar için de ayrı bir emeklilik koşulu öngörmüş bulunuyor. 

Yani kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar ile köy ve mahalle muhtarlarından, SGK Sağlık Kurulunca çalışma gücündeki kayıp oranının;

•  % 50 ilâ % 59 arasında olduğu anlaşılan sigortalılara, en az 16 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4320 prim ödeme gün sayısı,
• % 40 ilâ % 49 arasında olduğu anlaşılan sigortalılara, en az 18 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4680 prim ödeme gün sayısı,

şartlarıyla herhangi bir yaş şartı aranmaksızın yaşlılık aylığı bağlanabiliyor.

Tabii bu kapsamdaki sigortalılara yaşlılık aylığı bağlanabilmesi için, SGK'ya yaşlılık aylığı bağlanması için talepte bulunduğu tarihte prim ve prime ilişkin borcunun bulunmaması da gerekiyor. 

(Kaynak: alitezel.com | 28.11.2014)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.