Memurlar Mal Bildirimi Formu Verecek, Ya Bakanlar! / Yusuf Keleş

 Yolsuzluk ve rüşvetin en tepedeki idareciler tarafından korunup kollandığı, bu çarka çomak sokanların il il sürgünlere gönderildiği, mahkemelerde yargılandığı, haksız yere hapislere atıldığı ülkemizde kamu ile ilişkisi bulunanların mal varlığını takip etmek ve yolsuzlukları engellemek için bir kanun bulunduğunu söylersem eminim şaşıracaksınız.

 

 

 

Bu kanunun adı “Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu”. İsminden de anlaşılacağı üzere bu kanun rüşvet ve yolsuzlukla mücadele olmak üzere, haksız şekilde mal elde etmeyi takip etmek ve varsa bunu tespit etmek için çıkarılmış.

Kanuna göre muhtarlar ve ihtiyar heyeti üyeleri hariç seçimle iş başına gelen tüm kamu görevlileri ve dışarıdan atanan Bakanlar Kurulu üyeleri, noterler, genel ve özel bütçeli dairelerde çalışıp, kamu hizmeti gören memurlar, işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri ile yönetim ve denetim kurulu üyeleri, siyasi parti genel başkanları, vakıfların idare organlarında görev alanlar, kooperatiflerin ve birliklerinin başkanları, yönetim kurulu üyeleri ve genel müdürleri, yeminli malî müşavirler, kamu yararına sayılan dernek yönetici ve denetçileri, gazete sahibi gerçek kişiler ile gazete sahibi şirketlerin yönetim ve denetim kurulu üyeleri, sorumlu müdürleri, başyazarları ve fıkra yazarları, mal bildiriminde bulunmak zorunda. Memurların, atamaları yapılmadan önce bu bildirimi vermeleri gerekiyor.

Mal bildirimi vermek zorunda olan diğer kişiler göreve başlamalarından ve o işten ayrılmalarından itibaren bir ay içerisinde, seçimle bir göreve gelenlerin ise seçimin kesinleşmesi tarihini izleyen iki ay içinde bildirim vermeleri gerekiyor. Ayrıca yukarıda sayılan yerlerde görevlerine devam edenler, sonu (0) ve (5) ile biten yılların en geç şubat ayı sonunda bildirimlerini yenilemeli. Bu hüküm gereği yukarıda sayılan kişilerin şubat ayı sonuna kadar mal bildirimi formunu doldurup idarelerine vermeleri gerekiyor.

Zamanında bildirilmezse ceza var

Bu kişilerin eşleri, velayeti altındaki çocukları ve kendilerinin şahsî mal varlıklarında pozitif ve negatif manada herhangi bir zamanda önemli bir değişiklik meydana gelecek olursa genel beyan dönemlerini beklemeden, bir ay içinde yeni edinilen mal, hak, gelir, alacak ve borçlara münhasır olmak üzere ek mal bildirimi vermeleri gerekiyor. Mal varlığında önemli değişiklikten kasıt alınan net aylık tutarının beş katından fazla değer ve tutardaki artıştır. Bu bildirimlerin yapılmaması aynı zamanda disiplin suçunu oluşturur. Yapılacak soruşturmaya göre memurlara disiplin cezası verilebilir. Bu disiplin cezası ile ilgili farklı tartışmalar olmakla beraber idarecilerin genel olarak kademe ilerlemesini durdurma cezası verdiklerine şahit oluyoruz. Hâlbuki mal varlığında belirli oranda bir artış olanlar, bazen ihmal bazen de unutkanlık yüzünden mal varlığını beyan etmeyebiliyor. Böylesi durumlarda malvarlığındaki artış bir yolsuzluktan kaynaklanmıyorsa bu derece ağır bir disiplin cezasının verilmemesi gerektiğini düşünüyorum. Aksi takdirde iyi niyetli memurlar zamanında veremedikleri mal bildirimini, ceza yememek için, bir daha veremiyor. Bu da gerçek mal varlığı ile beyan edilen mal varlığı arasında sürekli bir uyumsuzluğa sebep oluyor.

Yeni bildirimler yetkili merci tarafından daha önceki bildirimler ile karşılaştırılır. Yapılan karşılaştırmalar sonunda kanuna veya genel ahlaka uygun olarak sağlandığı ispat edilmeyen mallar veya ilgilinin sosyal yaşantısı bakımından gelirleriyle uygun olduğu kabul edilemeyecek harcamalar şeklinde ortaya çıkan artışlar, haksız mal edinme sayılır. Kanun haksız mal edinen, kaçıran veya gizleyene üç yıldan beş yıla kadar hapis cezası verilmesini ve haksız edinilen malın zor alıma konu edilmesini hüküm altına alıyor. Yalnız iki mal bildiriminin karşılaştırılmasında beyan edilen malların değerindeki artışların veya varlığın şekil değiştirmesinin dikkate alınması gerekir. Mesela 5 yıl önce 70 bin lira olarak beyan edilen evin değeri şimdi 100 bin lira olarak beyan edilmiş veya daha önce beyan edilen 30 bin liralık arsanın yerine 50 bin liralık araba beyan edilmişse bunlar malın değerinde artış kabul edilir. Bu tür artışlar haksız artışın hesabında dikkate alınmaz. Çünkü Kanun gereği mallar, mal bildirimi tarihindeki değerleri esas alınmak suretiyle beyan olunur.

Her ikisi de mal bildirme kapsamında bulunan eşlerin her biri ayrı ayrı mal bildiriminde bulunmak zorunda. Öte yandan eşlerin ikisi de beyan vermekle mükellef ise eşlerden her biri, eşi ile velayetleri altındaki çocuklarının da mallarını bildirmeli. Bu durumda istisnai durumlar dışında eşlerin beyanları aynı olmak durumunda. Eşinin, mal bildiriminde bulunduğu gerekçesiyle mal bildirimlerini boş veya eksik verenler bir ay içinde mal bildiriminde bulunmaya davet edilir.

Bu arada verilecek mal bildiriminde daha önce beyan edilen malların da dikkate alınması ve o mallar hâlâ kişide mevcutsa beyanda bulunanlara da yer verilmesi gerekiyor. Mesela 2010 yılında bir evi olduğunu beyan eden bir kişi, bu evi satmamışsa bu yıl vereceği mal bildiriminde ilave artışların yanında bu evi de beyan etmeli. Bu yüzden hangi yılda ne beyan edildiğinin beyan edenler tarafından bilinmesi gerekir. Her beyan döneminde veya ara dönemlerde verilen formun bir nüshasını alıp saklamakta fayda var.

Beyan edilecek taşınmaz malların tapu, noter satış belgesi vb. gibi resmî belgelerle desteklenmesi gerekir.  Gayrimenkulün edinim şekli de detaylı olarak izah edilmelidir. Yani alınan gayrimenkulün finansmanında, önceki tasarrufun kullanılıp kullanılmadığı belirtilmeli, bu durumda önceki beyanda tasarruf olarak beyan edilen tutar da güncellenmelidir. Gayrimenkul borç ile alınmış veya kredi kullanılarak satın alınmışsa bunun da belgelendirilmesi gerekir. Toplu konut, yapı veya arsa kooperatiflerine üye olunması veya bunların devredilmesi esnasında, bedelin tutarına bakılmadan bildirimde bulunmak gerekir. Bu gibi durumlarda tapunun mevcudiyeti de aranmadan üyeliğe kabul, ön sözleşme ve devir belgesinin düzenlendiği tarihten itibaren, gayrimenkul alım ve satımlarında ise tapu tescil tarihinden itibaren bir ay içerisinde mal bildiriminde bulunulmalı.

 

Hangi varlıklar bildirilecek?

Yukarıda sayılanların kendilerine, eşlerine ve velayetleri altındaki çocuklarına ait bulunan;

a) Tutarı ne kadar olursa olsun taşınmaz mallar (arsa ve yapı kooperatifi hisseleri dâhil).

b) Net aylık tutarının beş katından fazla değer ve tutarındaki artışlar.

1) Para ve para hükmündeki kıymetli kâğıtlar.

2) Hisse senedi ve tahviller.

3) Altın ve mücevherat.

4) Her türlü kara, deniz ve hava taşıt araçları, traktör, biçer-döver, harman makinesi ve diğer ziraat makineleri, inşaat ve iş makineleri, hayvanlar, koleksiyon ve ev eşyaları ile diğer taşınır mallar.

5) Haklar

6) Alacaklar

7) Borçlar

8) Gelirler

 

(Kaynak: Zaman Gazetesi | 13.01.2015)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.