Dünyanın En Pahalı Akaryakıtı Niçin Türkiye’de? / Yusuf Keleş

 Hemen hepimizin malumu olduğu üzere ülkemizde akaryakıt fiyatları dünyanın en yüksek seviyelerinde seyrediyor.

 

 

Fiyatlardaki yükseklik o kadar etkili ki, motorine göre benzinin daha pahalı olması otomobillerin de fiyatını doğrudan etkiliyor. Müşterilerin talebinden dolayı dizel motora sahip araçlar benzinli araçlara göre daha pahalı satılıyor. Normalde benzinli araç ile dizel araç üretim maliyeti açısından az seviyede oluşacak fiyat farkı, ülkemizde benzin ve motorin fiyatları arasındaki uçurumdan dolayı çok daha fazla fark ediyor. Peki, akaryakıt fiyatlarının ülkemizde bu kadar yüksek seyretmesinin sebebi ne?

Ülkemizde akaryakıt kaynaklarının sınırlı olması ve ithal petrole bağımlı olmamız tek başına bu yüksek fiyatı açıklamıyor. Çünkü dünyada akaryakıt tüketiminde dış kaynaklara muhtaç birçok ülke var. Bu ülkelerde akaryakıt kesinlikle bizdeki kadar yüksek değil. Dünyada zaman zaman bizden pahalı fiyata akaryakıt satan ülkeler olmakla beraber bu ülkelerdeki kişi başına düşen milli gelirin bizimle kıyaslanmayacak seviyede olduğunu hatırlatmak gerekir. Mesela bizden pahalı akaryakıt sattığı söylenen Norveç, İtalya ve Hollanda gibi ülkelerde yaşayan vatandaşların yıllık geliri 30 ile 50 bin dolar seviyesinde iken ülkemizde bu rakam 10 bin dolar civarında. Kıyaslama yapılacaksa yıllık geliri bizim seviyemizde olan ülkelerle kıyas yapılmalıdır.

Fiyatlardaki düşüş pompaya yansımıyor

Son bir yıldır dünya ham petrol fiyatları yüzde 50’nin üzerinde bir seviyede düşüş göstermişken, bu durum nihai tüketiciye yapılan pompa fiyatlarına bir türlü yansıtılmadı. Bir yıl önce bir varil ham petrol 110 dolardan satılırken şimdilerde bu fiyat 52 dolar seviyesinde seyrediyor. Buna mukabil geçen yıl bu tarihlerde 5,16 TL ortalama ile satılan benzinin bugün 4,35 TL civarında satıldığını görüyoruz. Görüldüğü gibi hammadde fiyatında yaşanan yüzde 50’yi aşkın indirime rağmen tüketiciye yansıyan perakende satış fiyatında yüzde 20’den daha düşük bir indirim gerçekleşmiş. Dünya petrol fiyatlarındaki artışı fırsat bilerek anında fiyatları yükselten hükümet, fiyatlardaki düşüşü görmezden geliyor. Akaryakıt, dolayısıyla da enerji fiyatlarında olması gereken indirim yapılmayınca; ısınmadan ulaşıma, aydınlatmadan imalata kadar hemen her alanda fiyatların aşağı düşmek yerine yükseldiğine şahit oluyoruz. Bütün sektörlerde yaşanan fiyat artışları doğal olarak enflasyon rakamlarının yükselmesine sebep oluyor. Peki bizim buradan gördüğümüzü devlet yöneticileri ve bürokratlar görmüyor mu? Elbette görüyorlar fakat son dönemlerde devlette önü alınamayan israf ve harcamaların başka türlü finanse edilmesi de mümkün değil. Bu sektörde kazanılan vergi neredeyse vergi gelirlerinin yüzde 15’ini oluşturuyor. Bu vergilere alternatif bulamayan hükümet, akaryakıt fiyatlarını düşürecek bir politika üretemiyor.

Yukarıda da belirttiğim üzere akaryakıt fiyatlarının yüksek seyretmesinin en önemli sebebi akaryakıt üzerinden alınan yüksek vergiler. Akaryakıt üzerinden alınan vergiler vergisiz fiyatın bir katından fazla. Diğer bir deyişle litre başına ödediğimiz ücretin yüzde 50 ile 65 arasında bir kısmı vergiden oluşuyor. Aşağıdaki tabloda da görüldüğü gibi akaryakıtın pompa satış fiyatının önemli bir kısmı vergi. Üstelik burada da ÖTV tutarı üzerinden KDV hesaplanıyor. Yani akaryakıt fiyatı içerisinde maktu olarak belirlenen ÖTV’nin vergisini de ödüyoruz.

Görüldüğü gibi akaryakıt fiyatları ne kadar düşerse düşsün, maktu olarak belirlenen ÖTV ve onun üzerinden alınan KDV ile diğer sabit maliyetler (navlun, rüsum, gümrük vergileri, toptancı, dağıtıcı ve bayi marjları) sebebiyle ülkemizdeki akaryakıt fiyatlarının aşağı düşmesi mümkün değil. Gelir idaresi bu sıralar vergi daireleri ile ilgili yönetmelikler çıkarıp reformlar yapmaya çalışıyor. Benim onlara tavsiyem akaryakıt istasyonlarını da birer vergi şubesi haline çevirmeleri. Böylece vergiyi daha masrafsız ve hızlı tahsil etmeye başlamış olurlar.

(Kaynak: Zaman Gazetesi | 10.02.2015)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.