Anlaşmalı Boşanma Sürecinde Çözüm Denetim Mi Olmalı? / Vedat İlki

 506 sayılı Yasa’nın 68. maddesiyle ölen sigortalının gerekli şartları sağlamış olması halinde eş ve çocuklarına aylık bağlanması hükmü düzenlenmişti, buna göre “yaşları ne olursa olsun evli olmayan, evli olmakla beraber sonradan boşanan veya dul kalan ve Sosyal Sigortaya, Emekli Sandıklarına tabi bir işte çalışmayan, buralardan gelir veya aylık almayan kız çocuklarına” emekli olmuş veya emekliliğe hak kazanmış olan vefat eden babasından veya eşinden dolayı aylık bağlanabilmektedir.

01.10.2008 tarihinde yürürlülüğe giren 5510 sayılı Yasa’nın 34. maddesinde “yaşları ne olursa olsun evli olmayan, evli olmakla beraber sonradan boşanan veya dul kalan kızlarının” da babasının veya eşinin vefatı durumunda dul ve yetim aylığı alabileceği belirtilmektedir.

Türk Sosyal Güvenlik sistemi kız çocuklarını devletin koruması altına alma ,yetim yada sonradan dul olan kız çocukları sosyal hayatın tehlikelerinden oluşan olumsuzlukları azaltma yönünde yasal düzenlemeler yapılmıştır.

5510 sayılı yasa ile muvazaalı boşanmaları önleme adına 1/10/2008 sonrası yapılan denetimlerde 506 sayılı yasada olmayan denetimlerde muvazaalı boşanma olsa da elleri bağlı olan müfettişlerin/denetmenlerin ,Ekim 2008 sonrası yapılan düzenleme ile 5510 sayılı Yasa’nın 56 maddesin de “Eşinden boşandığı halde, boşandığı eşiyle fiilen birlikte yaşadığı belirlenen eş ve çocukların bağlanmış olan gelir ve aylıkları kesilir. Bu kişilere ödenmiş olan tutarlar 96. madde hükümlerine göre geri alınır.” hükmüne yer verilmiştir.

SGK ALO 170 ile yapılan ihbarlarla birlikte muvazaalı boşanmalar mercek altına alınmış,SGK  Denetmenlerinin dikkatle ve titizlikle yaptığı denetimlerle binlerce haksız yetim aylığı alınmasının önüne geçilmiştir.

Son 8 yıldır ,hileli boşanma ile haksız yetim aylığı alınmaları engellemeye çalışılmaktadır.

Burada yetim kız çocuğu boşandığı eski eşi ile birlikte yaşarsa muvazaalı boşanma tespiti yapılır,sevgilisi ile birlikte yaşarsa işlem yapılmaz.

Konuyla ilgili pekiştirme adına ,güldürürken düşündüren  Hürriyet Gazetesi - 12.01.2014/ŞÜKRÜ KIZILOT  hocamızın  bir makalesini siz okurlarımla paylaşıyorum.

Daha boşanmadan yakışıklı bir genç bulmuş bile..

AVUKAT bir tanıdığımın bürosunda sohbet ederken, sekreteri:

“Zerrin Hanım geldi efendim” diye haber verdiğinde “içeri alın” dedi.

ÇOK GÜZEL BİR SARIŞIN

Kapıdan içeri giren Zerrin Hanım’a baktım. 22-23 yaşlarında, çok güzel sarışın bir kadın.
Yanında da manken gibi yakışıklı bir genç..
El ele tutuşmuş ve birbirlerine sokulmuş vaziyette, kadın gülümseyerek avukata sordu;
- Boşanma davası ne aşamada onu soracaktım da..
- Merak etmeyin, önümüzdeki hafta yapılacak olan duruşmada, boşanma işleminiz sonuçlanacak. 
Kadın, yanındaki gencin ellerini daha sıkı bir şekilde sıkarak, gözlerine bakıp hafif bir çığlık attı:
- Duydun mu hayatım, haftaya bitiyormuş..
Sonra, birbirlerine sarılarak odadan çıktılar..

DAHA BOŞANMADAN YENİSİ

Onlar çıkınca, dayanamayıp aklımdan geçenleri avukata söyledim:
- Maşallah.. daha boşanmadan yenisini bulmuş bile.. Hem de çok yakışıklı, manken gibi bir delikanlıyı bulmuş..
- Yok Hocam, öyle değil. Yanındaki boşanacağı kocası..
- Nasıl olur? Son derece mutlu gözüküyorlar, ikisinin de gözlerinin içi gülüyordu.
- Aynen gördüğünüz gibi, birbirlerini çok seviyorlar.
- Peki.. o zaman niye boşanıyorlar?
- Biraz geçim sıkıntıları var. Boşanırlarsa, üst düzey bürokrat olan, ölmüş babasından Zerrin’e maaş bağlanacak. Maddi yönden rahatlayacaklar. Yine birlikte yaşamaya devam edecekler..
Olay anlaşılmıştı.
Türkiye genelinde bu durumda maalesef yüz binlerce çift var.
Olayın riski de olmasına rağmen, “geçim sıkıntısı” nedeniyle, gözleri risk falan görmüyor. Bu yola başvuruyorlar.

Bu yazının üzerinden 2 yıl süre geçmiş.

SGK yapılan denetimlerde anlaşmalı boşanmalara karşı savaş açmış.

ALO 170 yapılan ihbarları değerlendirmiştir.

Adeta bu konu SGK bir onur mücadelesi haline gelmiştir.

Bu tartışmalı konuyu 2016 yılında yazacağız, 2017 yılı  ve diğer yıllarda işleyeceğiz.

Çözüm yolu bulunmaz mı?

Elbette bu işin çözüm yolu ,gelirin eşit dağılımı,eğitim seviyesini yükseltme,ahlaki değerlerde erozyana uğramamış olmak gerekiyor.

Muvazaalı boşananlar dini nikah kıyılması ile birlikte, kul hakkı ,tüyü bitmemiş yetim hakkı yemek günah olmasına rağmen bu kuralları hiçe sayarak,yetim aylığını hileli almakta  dini inançlarımıza ters düşmektedir.

a.)SGK Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü ile entegre sisteme geçmek suretiyle aylık boşananların listesini alarak,yetim aylığı başvurularını mercek altına alarak değerlendirebilir.

b.)İhbara gerek kalmadan özellikle Emekli Sandığına tabi yetim maaşı alan kız çocuğunun çalışıp(SSK/Bağ-Kur) çalışmadığını kontrol ederek gelir elde etmesi halinde, babasından yetim aylığı alıyorsa boşandığı eşiyle birlikteliğinin olup olmadığını tespit ederken yetim aylığı alma yönünde yapılan hile aşaması kontrol edilir.

c.)Boşananların yetim aylığında tahsis müracaat aşamasında eski eş ile birlikte yaşamanın muvazaaya sebep olduğu bunun sonucunda SGK yapılan denetimlerde alınan maaşın kesileceğinin,ödemelerin geriye dönük faizi ile geri alınacağını,haklarında Cumhuriyet Savcılıklarına suç duyurusu bulunacağı tebliğ edilmelidir.

ç.) Tahsise başvuru  aşamasında'' Anlaşmalı boşanma'' halinde verilen aylık/gelirin yapılan denetimle tespit edilmesi halinde ödenen maaş/gelirin  iade alınacağına dair  taahhütname alınması gerekir.

d.)SGK Tahsis Birimlerinde bu konuyla ilgili bilgilendirme yazıları,basılı broşürler bulunmalıdır.

e.)SGK ve Adalet Bakanlığı arasında yapılan protokol ile birlikte Aile Mahkemelerinde boşanma davaları görülenler için ön uyarı anlamında ''Anlaşmalı Boşanma '' sonucunda haksız alınan yetim aylıklarının geri ödeneceği yönünde uyarıcı yazılara yer verilmesi.

f.)Baro ve SGK arasında protokol yapılarak bu konuda vekalet alan avukatların anlaşmalı boşanma yapanların uyarılması.

g.)SGK tüm birimlerinde bu konun ele alınması,konuyla ilgili Sivil Toplum Kuruluşları ile işbirliği,İçişleri Bakanlığına Bağlı Kaymakamlıklar,Nüfus Müdürlükleri,Muhtarlıklara konun boyutunu ele alan bilgilendirici afiş,broşürler ve yazılar yayınlanmalıdır.

ğ.)5510 sayılı yasada yasal düzenlemeye gidilerek anlaşmalı boşanmalara karşı geri iade alınacak maaşlara mevduata uygulanan en yüksek faiz işletilerek ekonomik boyutu yüksek tutulmalıdır.

h.)Anlaşmalı boşanmaların yoğun yaşandığı illerde seminer ve bilgilendirici toplantılar yapılmalı,bu işin hem ahlaki,hem dini ve hem de hukuki yönünü anlatılmalı,SGK Haftalarında, Cuma vaazlarında konu işlenmelidir.

(Kaynak: Ali Tezel | 29.01.2016)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.