Yaşlıların Ülkemizde Sorunları Çözülüyor Mu? / Vedat İlki

 2 yıl önce sitemizde Türkiye’de Yaşlı Olmak Zor adlı yazımızda sorunları kısaca özetlemiştik.

1 Ekim Dünya Yaşlılar Günün de çeşitli etkinliklerle konun önemine değinilmiş olmasına rağmen yaşlıların sorunları tam anlamıyla çözüme kavuşturulmuş olmasa bile çözümsüzde bırakılmamıştır.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı bünyesinde ‘’Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü’’ bu alan da ayrılan bütçe doğrultusunda hizmet vermeye çalışırken, Sağlık Bakanlığı , Belediyeler ve STK işbirliği içinde projeler üretmeye çalışıyorlar.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Yaşlı Hizmetleri alanında bakım altında Huzur Evlerine ağırlık vermiştir. Huzur evleri bünyesinde yaşlılara sosyalleşme adına aktivitelere yer verilmektedir.

Son yıllarda şikayetler doğrultusunda denetimlerle standart dışı hizmet veren huzurevleri kapatılmış yada ihtarlar verilmiştir.

Özellikle huzur evleri her zaman mercek altına alınması gerekiyor,kulağımıza zaman zaman standart dışı çalışan,burada yaşayan yaşlılara eziyet yapılması konusunda bununla ilgili ileride vicdan azabı çekmek istemeyenler şikayetlerini ,ihbarlarını Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına bağlı İl yada İlçe birimlerine,İl Valiliklerine,İlçe Kaymakamlıklarına,Emniyet ve Jandarma,Sağlık Bakanlığı,Belediyeler,STK bildirmeleri yaşlılara yapılacak en büyük iyiliktir.

Gün gelecek o eziyet edenlerde yaşlanacaklardır, bunun hesabını da dünyadan göç ettiklerinde huzuru mahşerde hesap günü de vereceklerdir.

ANAYASA YAŞLILARIN GÖZETİMİNİ EMREDER

Anayasanın 61. maddesine göre, “Yaşlılar devletçe korunur. Yaşlılara devlet yardımı ve

sağlanacak diğer haklar ve kolaylıklar kanunla düzenlenir” Yaşlı kesim, devlet tarafından

korunma hakkı yanında, insan onuruna yakışır ve yaşlarının getirdiği bazı farklılıklara uyan

bir hayata sahip olabilmeleri için sosyal haklarla buluşturulmalıdırlar.

Ülkemizde yaşlı nüfus  65 yaş ve  üzeri olarak tanımlanmaktadır.Artan nüfusa bağlı olarak sağlık alanında son buluş ve tedavi imkanlarıyla ölüm oranında düşme ,sağlıklı yaşam projeleriyle birlikte yaşam kalitesinde artış görülmektedir.

65 yaş dikkate alınarak Devlet eliyle Primsiz ve Primli ödemelerde yaşlılık aylıkları gündeme oturmaktadır.

Sağlıkta basamaklandırmayla birlikte,sağlıkta Aile Hekimlikleri ön plana çıkarılmıştır.Buna bağlı sevk zinciri oluşmuştur.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Bünyesinde Yaşlılarla ilgilenecek bir Genel Müdürlük hayata geçirilmiş , görev dağılımları yapılmıştır.

Ülkemizde yaşlılar alanında Sosyal Politikalar oluşturulmaya çalışılmış, fakat yetersiz kalmıştır.

Sosyal Devlet de;

Ø  Çalışma,

Ø   Adil ücret,

Ø  Sosyal güvenlik,

Ø  Konut,

Ø  Sağlık,

Ø  Eğitim konularında olmak üzere bazı hakları tüm vatandaşlarına

Eşit  olarak sağlanmalı, vatandaşlarının asgari ihtiyaçlarına ulaşmasının önündeki engelleri ortadan

kaldırılmalıdır.

Son iki yıldır yukarıdaki konularda yasal düzenlemelere yer veriliyor,bunlar da sevindirici gelişmelerdir.

YAŞLILARIN ŞİKAYETÇİ OLDUĞU KONULAR

Ø  Düşük yaşam standartları,

Ø  Yoksulluk,

Ø  Düşük Gelir,

Ø  Sosyal Güvenlik Kurumlarında yaşanan değişiklikler(Sağlık Uygulama Alanında yapılan düzenlemeler,Farklar)

Ø  Uygun yapılmayan konutlar,

Ø  Çevre ve ulaşım gibi faktörleri sayabiliriz.

Ø  Belediye Hizmetleri,

Ø  Yaşamsal alanda sabit harcamalarında yeterince indirim olmaması(gelirlerine uygun)

Ø  Kent yaşamından uzaklaştırılarak,kırsal göç zorlanması

Ø  Kırsal alanda yetersiz sağlık hizmetleri,

Ø  Sağlığın parasal hale getirilmesi,

Bu alanda Belediyelere önemli görevler düşüyor.Bunun için belediyeler bu konuda yeni reform çalışmalara ihtiyaç vardır.

EMEKLİ AYLIKLARININ GEÇİM STANDARDI ALTINDA KALMASI

2000 Öncesi emekliler için yapılan  SSK intibakının ,2000 sonrası emekliler için yapılmaması ,seyyanen maaş zamlarında belirsizlik ,emekliler için karamsar bir tablo oluşturuyor.

Emekliler açısından norm ve standart uygulama dışında olan(2008/Ekim öncesi sigortalılar) aylık uygulamasından dolayı yaşlılık aylığı alanların yaşam standartlarını da etkilenmesine neden olmaktadır.

Ülkemizde yaşlılık aylığı kişiyi endekslendiği için onun ihtiyaçlarını karşılayacak düzeyde diye düşünülmektedir.

Yaşlı kesimin bir ailesi olduğunda bu aylığın yaşam standardından  uzak olup, ikinci işte çalışma çilesine itmektedir.

Her insanın, insan onuruna yakışır bir yaşam sürdürebilmesi için ekonomik gelire sahip olması gerekmektedir. Bu ekonomik gelir, yaşlı kesimde, aktif çalışma yaşamının sona ermesi nedeniyle emekli maaşları şeklinde sağlanmaktadır.

 

Sosyal haklar bağlamında ele alınacak konu, yaşlıların da, adil bir gelire sahip olması konusudur. Gerek emeklilik maaşı gerekse yaşlı aylığı şeklinde sunulan gelirin, yaşlı nüfusun yaşam standartlarını karşılayan ve sürekli gelir olması önemlidir.

 

Her ay açıklanan yoksulluk sınırlarına baktığımızda emekli aylığı bakımından yaşlılarımızın bu yoksulluk sınırında olduklarını görmekteyiz

 

EMEKLİ ÇALIŞAN İŞ KAZASINDA İLK SIRALARI ÇEKİYOR

Son yıllarda yapılan istatistiki çalışmalarda ileri yaşlarda olanların iş kazası sonucu ölümlerinde yada yaralanmalarında çıtalar yükselmektedir.

Bunun nedeni geçinemeyen emeklilerin inşaat dahil olmak üzere ağır iş koşullarında çalıştıkları,kayıt dışı olduklarını,koruyucu önlemler alınmadığından bu kazalar her gün katlanarak devam etmektedir.

DESTEK PRİMİ ÖDEYEN ÇALIŞAN EMEKLİ İŞÇİYE BU PRİMLERİN FAYDASI YOK

01/03/2016 Tarihinden itibaren 4/b statüsünden çalışanlarda SGDP ödemesi kaldırılmış,bu olumlu uygulamanın benzeri çalışan 4/a kesimine uygulanmamış yada destek primiyle çalışanlara ileride çalışmalarını sonlandırma halinde  en azından SGDP %5 iadesi yapılması yönünde bir proje geliştirilmemiştir.

KATKI PAYI YAŞLILARIN CANINI SIKIYOR

Sağlıkta global bütçe anlayışı ile birlikte yaşlılar her ay emekli aylıklarını aldıklarında katkı payları karşısında şaşkınlıklarını gizleyemiyorlar.

Katılım payı olarak %10 pay ödemekteler.65 Yaş ve üzerinde olanlarda ilaç ,muayene katkı payı alınmaması gerekir.

Düşük  emekli aylıkları ile SUT yapılan değişikliklerle fark ücretlerini ödemeye yaşlıların güçleri yetmemektedir.

Özel hastanelerde %200 varan katkı payı ödemek gibi dayatmalarla birlikte emekli aylıklarını tüketici kredilerine feda etmektedirler.

Piyasalaşan sağlık uygulamaları sosyal devlet anlayışından uzaklaşarak yaşlılarda fakirleşmeye yol açmaktadır.

HUZUREVİ ÜCRETLERİ PAHALI

Yaşlılar tercih etmeleri halinde kamu veya özel huzurevlerinde hizmet alabilir. Bu hizmetler aslında baktığımızda düşük emekli aylıkları karşısında yüksek bir seyir çizmektedir.

Huzurevlerindeki kalan yaşlılarımıza harçlık uygulaması olumlu olmuştur,fakat harçlık miktarı 65 yaş aylığından düşük tutulmuştur.

EVDE BAKIM HİZMETLERİ GELİŞTİRİLMELİDİR

Yaşlıların aile sıcaklığı ortamında bakılması ile ilgili Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından projeler üretilmelidir.

Belediyeler ile işbirliğine gidilerek ,aile hekimlerinden destek alınarak mahalle mahalle yaşlılık haritaları çıkarılarak bakıma muhtaç ,yalnız yaşayan yaşlılara başta sağlık olmak üzere sosyal yardım ağları genişletilmelidir.

Rutin yaşlı bakım kontrolleri yapılarak ağırlaşan tablolar en yakın sağlık yada bakım merkezlerine ulaştırılması gerekir.

Bununla ilgili son yıllarda belediyeler acil telefon ve yardım butonları geliştirmiş,olumlu projeler üretilmiştir.

YAŞLILIK AYLIĞI OLAN 2022

Primsiz ödemeler kapsamında 65 yaşını dolduran yaşlı vatandaşlara verilen 3 aylık yaşlılık aylıkları en azından geçim standartlarına uygun hale getirilmelidir.

Örnek :Asgari ücretin brüt tutarının 1/3 oranında olabilir.

BAKIM EVLERİNDE YADA AİLELERİN DE ŞİDDET MAĞDURU OLAN YAŞLILAR KORUMA ALTINA ALINMALI

Yaşlı nüfus gerek kurumlar kapsamında gerekse kendi aileleri içerisinde şiddet/ istismara da maruz kalmaktadır. Kurumlarda bakım alan bazı yaşlıların hem fiziki şiddete tabii kaldıkları hem de sözlü istismarla karşılaştıkları, bilinen bir gerçektir. Aile içerisinde de yaşlıların, diğer aile üyelerinden fiziksel şiddetin yanı sıra ekonomik istismar yada  tacize uğradıkları yine araştırmalara eklenmektedir. Yaşlı anne babanın, emekli maaşlarının ellerinden alınması ya da sözlü tacize maruz kalmaları, yaşlı hakları ihlaline en güzel örneklerdir.

 

Konuyla ilgili Ceza Hukukunda cebir ve şiddet konusunda düzenlemelere yer verilmeli,emniyet birimlerine ulaşılmalı yaşlılara özel hizmet verecek emniyet ve adli mekanizmalar hayata geçirilmelidir.

Unutmayalım,

Kanunları hazırlayanlar bugünlerde her ne kadar genç olsa da ,varlıklı bulunsa da gelecek günlerde yaşlanacaklar bu tabloyu değiştirme adına ülke gerçeklerinden hareket ederek  ulusal ve uluslar arası  standartlarında yaşlı nüfusa yönelik politikalar geliştirilmesi gerekmektedir.

 

Ülkemiz yaşlısı da 65 yaşında olduğunda gelecek kaygısından uzak ikinci baharını yaşamalıdır.

Bundan dolayı yaşlılarımızı da  görmezden gelemeyiz.

(Kaynak: Ali Tezel | 03.10.2016)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.