Asgari Ücrette Telafi Uygulaması / Bumin Doğrusöz

 Gelir Vergisi Kanunu’nun 103. maddesinde yazılı tarifenin artan oranlı olmasının sonucu olarak, 2016 yılı için 1.647 TL olarak belirlenen aylık asgari ücretin net tutarı olan 1.300,99- TL (bekâr ve çocuksuz ücretliye göre), ekim, kasım ve aralık aylarında düşmekte ve böylece bütün yıl için sabit olarak saptanan asgari ücretin vergi dolayısıyla giderek azalması gibi bir garip sonuç ortaya çıkmaktadır. Bu sonucun garipliği dikkate alınarak, bu hususu telafi emek üzere geçtiğimiz günlerde 6753 sayılı Kanun’la bir geçici düzenleme yapıldı. 6753 sayılı Kanun’la bu konuda kabul edilen çözüm için Gelir Vergisi Kanunu’na aşağıdaki geçici 86. madde eklendi.

 

“GEÇİCİ MADDE 86- 2016 yılı Ekim, Kasım ve Aralık aylarına ilişkin net ücretleri bu kanunun 103’üncü maddesinde yazılı tarife nedeniyle 32’nci maddedeki esaslara göre sadece kendisi için asgari geçim indirimi hesaplanan asgari ücretlilere 2016 yılı Ocak ayına ilişkin ödenen net ücretin altında kalanlara, bu tutar ile 2016 yılı Ekim, Kasım ve Aralık aylarına ilişkin olarak aylık hesaplanan net ücreti arasındaki fark tutar, ücretlinin asgari geçim indirimine ayrıca ilave edilir. Bu fıkrada geçen net ücret, yasal kesintiler sonrası ücret tutarına asgari geçim indiriminin ilavesi sonucu oluşan ücreti ifade eder.

Bu kanunun bu maddeye aykırı olan hükümleri 2016 yılı Ekim, Kasım ve Aralık ayları için uygulanmaz. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar ile mahsup şeklini ve dönemini belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.”

Kanunla kabul edilen söz konusu telafi uygulamasında, 2016 yılının Ocak ayından itibaren bekâr ve çocuksuz olan asgari ücretlilere ödenen 1.300,99 TL net ücret esas alınmıştır. Dolayısıyla Kanuna eklenen geçici 86. maddede düzenlenen ilave asgari geçim indirimi uygulamasından, ekim, kasım ve aralık aylarına ilişkin net ücretleri Kanunun 103. maddesinde yazılı tarife nedeniyle 1.300,99 TL’nin altına düşen hizmet erbabı yararlanacaktır. Gelir vergisi tarifesi nedeniyle ücretlerinde düşüş olsa dahi net ücretleri 1.300,99 TL’nin altına düşmeyenler bu uygulamadan yararlanamayacaklardır.

Bekâr ve çocuksuz hizmet erbabının, ücret aldığı dönemde işe başlaması veya işten ayrılması, ücretsiz izin ve benzeri nedenlerle net ücretinin 1.300,99 TL’nin altına düşmesi durumunda uygulanmayacaktır. İlave asgari geçim indiriminin uygulanabilmesi için net ücretin 1.300,99 TL’nin altına düşmesinin vergi tarifesinin tatbikinden kaynaklanması gerekmektedir.

Sadece kendisi için asgari geçim indirimi hesaplanan – bekâr ve çocuksuz- asgari ücretlilere 2016 yılı Ocak ayına ilişkin ödenen net ücret 1.300,99 TL ile ekim, kasım ve aralık aylarına ilişkin olarak aylık hesaplanan net ücret arasındaki fark tutar, “Asgari Geçim İndirimi Bordrosu”nda hesaplanan asgari geçim indirimine ilave edilecektir. Asgari geçim indirimi bordrosunda yer alan ilave tutar dâhil toplam asgari geçim indirimi tutarı, ücret ödemesinin yapıldığı döneme ilişkin ücret bordrosunun “Asgari Geçim İndirimi” satırına aktarılacaktır. (Asgari geçim indiriminin toplamının, ücretlinin o aydaki ücretinden kesilen gelir vergisinden fazla olamayacağı unutulmamalıdır)

Bu şekilde hesaplanan ilave tutar dâhil toplam asgari geçim indirimi tutarı, hizmet erbabının ücreti üzerinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilecektir.

Maliye Bakanlığı’na göre, söz konusu mahsup işleminin yapılabilmesi için, söz konusu tutarın ücretlilere ödenmiş olması gerekmektedir. Ancak bakanlığın bu koşulu, ücretin hizmet erbabı ile işvereni arasında brüt olarak kararlaştırıldığı inancı ile öngördüğünü düşünüyoruz. Tarafl ar arasında ücretin net olarak kararlaştırıldığı durumlarda, söz konusu ilave tutarın ücretliye ödenmesinin koşul olarak getirilmesi, vergi idaresinin Kanunlarda öngörülmeyen şekilde hizmet akdine müdahalesini ifade eder ki böylesi bir sonuç hukuken mümkün değildir.

Maliye Bakanlığı konuyu açıklamak üzere aşağıdaki örnekleri kullanmıştır.

ÖRNEK: Bekâr ve çocuksuz olan hizmet erbabı Bay (A)’nın 2016 yılı Ocak ayında asgari geçim indirimi dâhil net ücreti 1.300,99 TL’dir. Vergi tarifesi nedeniyle Bay (A)’nın, ekim ayı net ücreti ise 1.231,08 TL’ye düşmektedir. Bu hizmet erbabının söz konusu dönemde eline geçen ücretinin 1.300,99 TL’nin altında kalan kısmı olan (1.300,99-1.231,08=) 69,91 TL asgari geçim indirimine ilave edilerek hizmet erbabına ödenecektir.

ÖRNEK: Asgari ücretli olarak çalışan Bay (B), evli ve 1 çocuklu olup eşi çalışmamaktadır. 2016 yılı Ocak ayında asgari geçim indirimi dâhil net ücreti 1.344,22 TL olup Ekim ayı net ücreti ise vergi tarifesi nedeniyle 1.274,22 TL’ye düşmektedir. Buna göre, hizmet erbabının söz konusu dönemde eline geçen ücretinin 1.300,99 TL’nin altında kalan kısmı olan (1.300,99-1.274,22=) 26.77 TL asgari geçim indirimine ilave edilerek hizmet erbabına ödenecektir. Bu yolla, ekim, kasım ve aralık aylarında vergi tarifesinin ikinci dilimine girmesinden kaynaklanan aylık 26,77 TL’lik tutar, asgari geçim indirimi yoluyla telafi edilecek ve kendisine yine 1.300,99 TL ödenecektir.

ÖRNEK: Asgari ücretli olarak çalışan Bay (D) evli ve 3 çocuklu olup eşi çalışmamaktadır. 2016 yılı Ocak ayında asgari geçim indirimi dâhil net ücreti 1.387.45 TL iken ekim ayı net ücreti vergi tarifesi nedeniyle 1.317,45 TL’ye düşmektedir. Bay (D), ekim ayı net ücreti 1.300,99 TL’nin altına düşmediğinden ilave asgari geçim indiriminden yararlanamayacak ve kendisine 1.317,45 TL ödenecektir.

Kanunun sorunu sadece bekâr ve çocuksuz çalışana göre çözmesi eşitlik ve adalet ilkesine bence aykırıdır.

Öte yandan kanun sorunu sadece 2016 yılı için çözmüştür. Böyle yapılacağına, ileriki yıllarda da tarife uygulamasından kaynaklanacak aynı tür sorunları da kapsayacak şekilde ve ilke bazında çözüm üretilseydi, bence daha yerinde olurdur. “Bu günü kurtardık, gelecek seneyi seneye düşünürüz” mantığı, kanundaki madde sayısını arttırmaktan ve yasama organını gereksiz yere meşgul etmekten başka bir anlam taşımayacaktır.

Aslında gönülden geçen, asgari geçim indirimi tutarının asgari ücretin yıllık brüt tutarına kadar artırılması suretiyle asgari ücretin tamamen vergi dışı bırakılması. Bu ise Bakanlar Kurulunun yetkisinde.

(Kaynak: Dünya Gazetesi | 01.11.2016)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.