Seçime kadar yasa çıkmazsa işsizlik maaşı yükselmez / Ali Tezel

Hükümet, işsizlik ödeneğindeki kriteri artırmaya karar verdi ama yasanın 2011 Temmuz'da yapılacak genel seçimlere kadar çıkması gerekiyor. Çıkmazsa başka bahara kalır. Şu an işsizlik ödeneğine hak kazanana son 3 aylık ücret ortalamasının yüzde 40'ı veriliyor ama üst sınırı 608 lira. Yapılacak düzenlemeyle üst sınır kaldırılmış olacak.
lkemizde 2000 yılına kadar uluslararası 9 sosyal sigorta çeşidinden 7'si uygulanırken, son ikisi olan "aile yükleri sigortası" ile işsizlik riskine karşı 1999 yılına gelinceye kadar herhangi bir güvence ortada yokken- 4447 Sayılı Kanun'a göre çalışan işçiler için "işsizlik riski" güvence altına alınmıştır. İlk işsizlik sigortası prim kesintisi Haziran 2000'de başlamış ve ilk işsizlik sigortası ödemeleri de 2002 yılının şubat ayında başlamıştır.
Dileğim ise henüz ülkemizde uygulamaya konulmayan son sosyal risk olan "aile yükleri"ne karşı da çalışanların güvence altına alınmasıdır.

PRİM ORANI YÜZDE 4
İşsizlik sigortası zorunlu olup, SGK'ya bildirilen prime esas aylık brüt kazançlar üzerinden, ilgili kanun gereğince sigortalı % 2, devlet % 2, işveren % 3 oranında prim ödeyecekken, bütçe kanunlarıyla bu oranlar düşürülmüş olup halen uygulamaya göre aylık "Sigorta Primine Esas Kazanç Tutarı"ndan az olmamak üzere brüt kazançlar üzerinden, sigortalı % 1, işveren % 2, devlet % 1 oranında prim ödemektedir.

İŞSİZLİK ÖDENEĞİ RAKAMLARI DÜŞÜK
Buna göre, tavan ücretten (4954 liradan) prim ödeyen bir çalışan için İŞKUR'a her ay 199 lira prim ödenmektedir. Üç yıl bu şekilde prim ödeyen birinin ödediği toplam prim ise 7134 liradır.
Son üç yıl (1080 gün) içinde;
■ En az 600 gün prim ödeyenlere 6 ay,
■ En az 900 gün prim ödeyenlere 8 ay,
■ En az 1080 gün prim ödeyenlere 10 ay süresince son 120 günlük ücret ortalamasının yüzde 40'ı kadar işsizlik ödeneği verilmektedir. Ödenecek rakam, asgari ücretin yüzde 40'ından (304 liradan) az, yüzde 80'inden (608 liradan) çok olamaz kuralı ise çalışanlar için yerinde değildir.
Yukarıdaki şartlardan başka, kendi istek ve kusurları dışında (gazeteciler hariç, gazeteciler sebepsiz istifa etseler de işsizlik ödeneği alabilirler) işsiz kalanlara işsizlik ödeneği ödenebilmesi için son 120 günde boşluk olmaması gerekmektedir. Fakat, son 120 gün içinde, hizmet akdi devam etmekle birlikte hastalık, ücretsiz izin, disiplin cezası, gözaltına alınma, hükümlülükle sonuçlanmayan tutukluluk hali, kısmi istihdam ile grev, lokavt, genel hayatı etkileyen olaylar, ekonomik kriz, doğal afetler nedeniyle işyerinde faaliyetin durdurulması veya işe ara verilmesi halinde, 120 günün hesabında prim yatırılmayan bu süreler kesinti sayılmamaktadır.


Yüksek ücretliler için ödenekler düşük
Yukarıda vermiştik, tavan ücretten çalışan birisi için 1080 gün boyunca İŞKUR'a 7134 lira ödenmektedir. Aynı kişi işsiz kaldığında ise 10 ay boyunca ayda 608 liradan alabileceği toplam rakam 6080 liradır. Yani, kendisi adına ödenen 7134 liradan daha az işsizlik ödeneği alabilmektedir. Öte yandan, işsizlik ödeneği, kişinin işsiz kaldığı dönemde alıştığı yaşam seviyesini korumasına da yardımcı olmamaktadır.
İşsizlik sigortasında bugüne kadar toplanan para, neması ile 59.7 milyar lira. İşsizlik sigortasının uygulamaya başladığı Mart 2002 tarihinden 30.11.2010 tarihine kadar ise sisteme 2 milyon 470 bin 417 kişi başvurmuş, bunlardan 2 milyon 70 bin 15'i işsizlik ödeneği almaya hak kazanmıştır. Mart 2002 tarihinden 30 Kasım 2010 tarihine kadar ise bu kişilere toplamda 3.6 milyar lira ödenmiştir. Görüleceği üzere, fondan işsizlere ödenen rakam, fon toplamının yüzde 6'sı kadardır. Buna karşın, işsizlik sigortasından GAP müteahhitlerine ödenen para, işsizlere ödenen rakamın 4 katı kadardır. Sonuçta, işsizlik fonu işsizler için kullanılmamaktadır.


Tasarı ne getiriyor?
- 1120 gün yumuşatılıyor: Tasarıyla son 120 gündeki kesintisiz çalışma kuralı kaldırılıyor. Yani, son 120 gün içinde işe gitmeyen veya iş değiştirirken arada boşluk olanlar da işsizlik ödeneği alabilecekler.
- Ödenek rakamı artırılıyor: Halen son 120 günlük ücret ortalamasının yüzde 40'ı olarak hesaplanan ve üst sınırı 608 lira olan ödeneklerin üst sınırı ya kaldırılacak ya da artırılacak. Şayet, üst sınır kaldırılırsa tavandan SGK'ya bildirilenler ayda 2000 lira işsizlik ödeneği
alabilecekler. Tavan kaldırıldığı halde oran yüzde 40'tan 30'a düşürülürse 1500, yüzde 20'ye indirilirse de 1000 lira işsizlik ödeneği alabilecekler.
- Ödenek süresi de artırılıyor: Halen 6, 8, 10 ay olan işsizlik ödeneği ödeme süresinin de 2'şer ay artırılması gündemde.

(Kaynak: Habertürk | 17.12.2010)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.