Borçlunun bütün eşyaları haczedilemez / Prof. Dr. Metin Taş, Sezgin Özcan

Atasözlerimiz kimi zaman çelişkili olabiliyor. Örnek vermek gerekirse, bir yandan 'borç yiğidin kamçısıdır' denilirken; tam aksi yöndeki bir sözde 'ayağını yorganına göre uzat' deniliyor. Amacımız sözcüklerin etimolojik değerlendirmesini yapmak değil. Ama bu iki söz birlikte değerlendirildiğinde, bir şeylere sahip olmak için biraz sıkıntı çekilmesi gerektiği, bu yapılırken de ölçülü olunması gerektiği anlamına ulaşılıyor.
Özellikle 80'li yıllardan sonra tüketim alışkanlıklarındaki hızlı değişmenin de etkisiyle hemen herkes borçla içli-dışlı hale geldi. Bu borçların bir kısmı da çeşitli nedenlerle ödenemiyor. Borçlar ödenmediğinde doğal olarak alacaklılar harekete geçiyor ve zorla tahsil için hukuk yollarına başvuruyorlar.
Bu noktada, borçlunun mallarının haczedilerek paraya çevrilmesi ve borcun kapatılması sağlanıyor. Haczin temel amacı, borcun ödenmesini sağlamak. Böyle olunca da borçlunun bütün malları haczedilemiyor. Bugün, hem kişilere olan borçlar hem nedeniyle haczedilemeyen eşyalardan bazılarına değineceğiz.
MUTFAK EŞYALARI
Gerek İcra ve İflas Kanunu (İİK) gerekse Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'da (AATUHK); 'vazgeçilmesi kabil olmayan mutfak takımı ve pek lüzumlu ev eşyasının' haczedilemeyeceği hükme bağlanmış durumda. Burada sorun, bunların kapsamının belirlenmesinde. Söz konusu eşyaların neler olduğunu belirleyen en temel etken, içinde bulunulan koşullar. Buna göre; doğalgaz tesisatı olan bir evde doğalgazla çalışan ocak haczedilemez. Ancak aynı zamanda ankastre fırın da varsa bunlardan fırının haczi mümkündür. Uzun yıllar önce yiyecekler tel dolaplarda, kilerde, kimi yörelerde de kar kuyularında saklanırdı. Ama günümüzde her evde buzdolabı var. Dolayısıyla bugün için buzdolabı vazgeçilemeyecek mutfak takımları arasında yer aldığından haczedilemez. Ancak, tost makinesi, ekmek yapma makinesi, mutfak robotu gibi eşyalar bu kapsamda olmadığından haczedilebilir.
KİŞİSEL EŞYALAR
Haczedilemeyecek olan eşyalardan birisi de borçlunun kişisel ve mesleki kullanımı için gerekli elbiseleri. Yani, borçlu bir kimsenin bütün giysilerinin haczedilmesi söz konusu değil. Kaldı ki, haczedilse bile bir kimsenin giyim eşyalarının paraya çevrilmesi oldukça zor paraya çevrilebilir. Giyim eşyası gurubuna giren; kürk, kayak kıyafetleri, dalış kıyafetleri ve benzeri eşyaların haczedilmesi mümkün.
Ancak, bu eşyalar kişinin mesleğini yapması için gerekli olan eşyalar kapsamındaysa haczedilemiyor. Bu bağlamda kayak hocasının kayak kıyafeti ve kayak takımları haczedilemez. Yine, profesyonel dalgıcın dalış kıyafetlerinin haczedilmesi mümkün değil. Haczedilemeyecek kişisel eşya kapsamında değerlendirilebilecek bir diğer eşya da kol saatidir. Burada dikkat edilmesi gereken husus, zamanı gösteren bir adet kol saatinin haczedilemeyeceğidir. Kişinin birden fazla saati varsa veya aşırı değerli bir saati varsa bunların haczi mümkün. Borçlunun kendisine ve ailesine gerekli olan yatak takımları da haczedilemiyor. Bu konuda da net bir kapsam belirlemesi yapılmamış durumda. Ancak, uygulamada normal standartlarda olan yatak takımlarının haczi yoluna gidilmediğini belirtelim.
MESLEK EŞYALARI
Borçlu çiftçi ise kendisinin ve ailesinin geçimleri için zaruri olan arazi ve çift hayvanları ile taşıtları ve diğer teferruat ve tarım aletleri haczedilemiyor. Diğer mesleklerde, borçlunun sanat ve mesleği için gerekli olan alet ve edevatı ve kitaplarının haczedilmesi söz konusu değil. Arabacı, kayıkçı, hamal gibi küçük taşıt sahiplerinin geçimlerini sağlayan taşıtlar da haczedilemiyor.

Emekli aylıkları haczedilemez
EMEKLİ aylıkları sadece Sosyal Güvenlik Kurumu'na olan borçlar ile nafaka borçları için haczedilebiliyor. Bunların dışında kalan alacaklar için emekli aylıklarının haczedilmesi mümkün değil.
5510 sayılı Kanun'a göre diğer borçlar için emekli aylıklarının haczi talep edildiğinde, icra müdürleri bu talepleri yerine getirmemek, reddetmek zorundadır. Bu kapsamdaki borçlar için haciz yapılabilmesi için borçlunun onayının alınması şart. Bu onayın hacizden önce alınması halinde, alınan onay geçersiz. Buna rağmen haciz uygulandığında, borçlunun haczedilemezlik şikayetinde bulunması gerekiyor.

Ücret haczi uygulaması
BİRDEN fazla bankaya borcum var. Sigortalı bir işe girsem bankaların hepsi maaşıma el koyar mı? U. Yılmaz Çelik
Birden fazla bankaya olan borç nedeniyle bankaların hepsi ücrete el koyamaz. Maaş ve ücretin ne kadarlık kısmına haciz uygulanacağı icra müdürünün yetkisindedir. İcra müdürü bu belirlemeyi yaparken borçlunun ve ailesinin ihtiyacını göz önünde bulundurur. Ancak haczedilecek miktar, ücretin dörtte birinden az olamıyor. Uygulamada da genel olarak ücretin dörtte biri haczediliyor. Birden fazla haciz varsa her alacaklı için ayrı ayrı dörtte bir oranında haciz uygulanmayıp, bunlar sıraya koyuluyor.

GÜNÜN SÖZÜ
'Hayatınızın her gününü son gününüz gibi yaşayın; bir gün haklı çıkarsınız.'
Steve Jobs

 

(Kaynak: Akşam Gazetesi | 08.11.2011)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.