İşsizlik ödeneğinden yararlanma / Tahsin Sınav

Türkiye, işsizlik sigortasıyla Ağustos 1999'da tanıştı. Bilindiği üzere 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu, 17 Ağustos 1999 Depremini izleyen hafta içerisinde yasalaşmış ve bu yasa ile ilk büyük sosyal güvenlik reformlarından biri yapılmıştı. Bu Yasaya göre, işsizlik sigortası kapsamında bir işyerinde çalışırken, çalışma istek, yetenek, sağlık ve yeterliliğinde olmasına rağmen, kendi istek ve kusuru dışında işini kaybedenlerden iş sözleşmesinin "İşsizlik ödeneğine hak kazanmanın şartları" başlıklı 51'inci maddesinde belirtilen hallerden birisine dayalı olarak sona erenler, Kuruma süresi içinde şahsen başvurarak yeni bir iş almaya hazır olduklarını kaydettirmeleri ve bu Kanunda yer alan prim ödeme koşullarını sağlamış olmaları kaydıyla işsizlik ödeneği almaya hak kazanırlar. Sigortalılar, iş sözleşmesinin yasada belirtilen şekillerde feshinden önceki son 120 gün içinde prim ödeyerek sürekli çalışmış olmak kaydıyla, son üç yıl içinde en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş olmak ve iş sözleşmesinin feshinden sonraki 30 gün içinde en yakın İŞKUR birimine şahsen ya da elektronik ortamda(www.iskur.gov.tr portalı üzerinden) başvurarak iş almaya hazır olduğunu bildirmek koşulu ile işsizlik sigortası hizmetlerinden yararlandırılmaktadır. Mücbir sebepler dışında 30 gün içerisinde başvurulmaması halinde, başvuruda gecikilen süre, toplam hak sahipliği süresinden düşülmektedir.

İşsizlik ödeneği süresi

İşsizlik ödeneğinin miktarı, ödeme süreleri ve zamanı ile sigorta primleri hakkındaki 4447 s.K.m.50'de işsizlik ödeneği alabilmek için dört temel koşul öngörülmüştür: 1) İş sözleşmesinin sona erdiği tarihten önceki son 3 yıl içinde en az 600 gün sigortalı olarak prim ödenmiş olması, 2) İş sözleşmesinin sona ermesinden önceki son 120 gün prim ödeyerek sürekli çalışılmış olunması, 3) İş sözleşmesinin İşsizlik Sigortası Kanunu'nun 51'inci maddesinde sayılan hallerden birisine dayalı olarak sona ermiş olması, 4) Sigortalı işsizin işten ayrıldığı tarihten itibaren 30 gün içinde İŞKUR'un ilgili birimine doğrudan veya elektronik ortamda başvurması. Öngörülen bu şartları taşıyanlardan;

* 600 gün prim ödemiş olanlara 180 gün,

* 900 gün prim ödemiş olanlara 240 gün,

* 1080 gün ve daha fazla prim ödemiş olanlara 300 gün,

süre ile işsizlik ödeneği ödenmektedir.

İşsizlik ödeneği miktarı

Günlük işsizlik ödeneği, sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının yüzde kırkıdır. Bu şekilde hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 39'uncu maddesine göre onaltı yaşından büyük işçiler için uygulanan aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde seksenini geçemez. İşsizlik ödeneğinin miktarının hesaplaması, aşağıda 2011 yılı ikinci 6 aylık dönemi itibariyle ele alınmıştır. 600-900-1080 prim günlerinin son 3 yıl içinde ödenmesi gerekiyor, ancak son işyerinden ödenmesi zorunluluğu yoktur. 120 gün şartında bile ara vermeksizin farklı işyerinde çalışılması mümkündür: "Hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün prim ödeyerek sürekli çalışılmış olunması". Günlük işsizlik ödeneği, sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının yüzde kırkıdır. Bu şekilde hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı, 4857 sayılı İş Kanununun 39 uncu maddesine göre onaltı yaşından büyük işçiler için uygulanan aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde seksenini (837 * %80= 669,60 TL/Brüt) geçemez. Buna göre, 2011 ikinci yarıyılda, işsizlik ödeneği, brüt 334,80 TL - 669,60 TL/aylık tutarlar arasında ödenmektedir.

a)Son dört ay asgari ücretle çalışan için işsizlik ödeneği hesabı: 837 * %40 =334,80 TL/Brüt; DV: 2,21TL; Net işsizlik ödeneği: 332,59 TL.

b)Son dört ay aylık 1000.-TL ile çalışan için işsizlik ödeneği hesabı: 1.000 * %40 = 400.-TL/Brüt; DV: 2,64 TL; Net işsizlik ödeneği: 397,36 TL.

c) Son dört ay aylık 2500 TL ile çalışan için işsizlik ödeneği hesabı: 2.500 * %40 = 1000.-TL; Ancak hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı yüksek olsa bile, işsizlik ödeneği tutarı aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde seksenini -%80- geçmediği için, İŞKUR tarafından ödenecek aylık işsizlik ödeneği miktarı –yani brüt aylık işsizlik ödeneği tutarı-: 669,60 TL/Brüt; DV: 4,42 TL; Net işsizlik ödeneği: 665,18* TL olarak hesaplanmıştır. Bu hesaplama, 2500.-TL'den yüksek bütün aylık ücretler için de geçerlidir. Bu sonuca göre, yüksek aylık ücretlerde işsizlik ödeneği miktarı, tutar ve oran olarak düşmektedir.

Bu hesaplamalar, 2011 yılı sonuna kadar geçerli olup, 2012 yılında asgarî ücretin değişmesiyle bu tutarlar da değişecek ve yeni asgarî ücrete göre hesaplanması gerekecektir.

İşsizlik ödeneğinin kesileceği haller

İşsizlik ödeneği almakta iken; 1) Kurumca teklif edilen mesleklerine uygun ve son çalıştıkları işin ücret ve çalışma koşullarına yakın ve ikamet edilen yerin belediye mücavir alanı sınırları içinde bir işi haklı bir nedene dayanmaksızın reddeden sigortalı işsizlerin ödenekleri kesilir ve kalan işsizlik ödeneği hak sahipliği kaybedilir. 2) Gelir getirici bir işte çalıştığı veya herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı aldığı tespit edilen sigortalı işsizlerin ödenekleri kesilir ve kalan işsizlik ödeneği hak sahipliği kaybedilir. 3) Kurum tarafından önerilen meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitimini haklı bir neden göstermeden reddeden veya kabul etmesine karşın devam etmeyen ve haklı bir nedene dayanmaksızın Kurum tarafından yapılan çağrıları zamanında cevaplamayan, istenilen bilgi ve belgeleri öngörülen süre içinde vermeyen sigortalı işsizlerin işsizlik ödenekleri kesilir. Ancak, bu hallerin sona ermesi durumunda, ödemelere yeniden başlanır. Şu kadar ki, bu suretle yapılacak ödemenin süresi başlangıçta belirlenmiş olan toplam hak sahipliği süresinin sona erdiği tarihi geçemez.

 

(Kaynak: Yeni Şafak | 19.12.2011)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.